دست پاچه-شتاب زده-مضطرب

ارزیاب-کسی که بها و ارزش پولی چیزی را تعیین می‌کند

به کسی رو دست زدن-به کسی حقه زدن-کسی را فریب دادن

 
چار طاق-به طور کامل

خودفروشی-فاحشگی-خیانت

جا رفتن-مغلوب شدن-خود را کنار کشیدن

زبان بندان کردن-دهان همه را با ایجاد وحشت بستن و سپس چاپیدن

زنده باد مرده باد-جار و جنجال سیاسی-تظاهرات سیاسی-شعارهای موافق و مخالف دادن
تافته ی جدا بافته-بر تر و به تر از دیگران

جلف-سبک-کسی که حرکات سبک دارد

ریشه کردن-قوام یافتن-جایگیر شدن-مستحکم شدن وضع

حساب پس گرفتن-به روشن کردن حساب واداشتن
دل پَر زدن-بسیار مشتاق بودن

بوی قرمه سبزی دادن سر-با زدن حرف های خطرناک موجب خطر جانی یا دردسر خود شدن

 
داغان کردن-از هم پاشاندن-متفرق کردن

پاره وقت-کسی که تنها بخشی از روز یا هفته را کار می کتد

اُرد کسی را خواندن(به حرف کسی گوش کردن، اهمیت دادن)

زاییدن گاو کسی-به دردسر بزرگی گرفتار آمدن

دندات روی جگر گذاشتن-طاقت آوردن-تحمل کردن-تاب آوردن

چشم انداختن-نگاه کردن

تلخه-تریاک-سوخته
دم ِ دست-آماده-حاضر-در دسترس

استخوان را پیش گاو و کاه را پیش سگ انداختن(کار را به نااهل سپردن)

چاچول باز-حقه باز-شیاد

جان کسی به نانش بسته بودن-بسیار خسیس بودن که حاضر باشد جان بدهد نان ندهد
بغل گرفتن-در آغوش گرفتن
دست بده داشتن-بخشنده بودن

از خنده روده بر شدن(از شدت خنده بی‌حال شدن)

زبان کسی را موش خوردن-سکوت کردن-با وجود ضرورت سخن نگفتن

حرف بَری کردن-سخن چینی کردن-خبرچینی کردن

پای کسی را گرفتن-زیانی به کسی وارد شدن

حمله ور شدن-یورش بردن

پینه کردن- پینه بستن
چارچوب-قاب-چهار چوب که چیزی را در بر گیرند
بد ریخت-بد شکل-بد هیکل-بد قواره

 

چشمم روشن-از تو انتظار نداشتم

پا بَد-بد قدم

در باغ سبز نشان دادن-وعده های فریبنده دادن-امید واهی برای کسی ایجاد کردن

رفتن به کسی-شبیه بودن به کسی

دست انداز-ناهمواری راه و جاده

 

بی بته-بی اصل و نصب-بی پدر و مادر

بزن و برو-کسی که در کار-دقت و دلسوزی ندارد

دستک دمبک-بهانه-دستاویز-پاپوش

دندان کسی را شمردن-رگ خواب کسی را به دست آوردن-کسی را تحت تاثیر و نفوذ قرار دادن

 

رو دست کسی بلند شدن-از کسی پیشی گرفتن-با کسی رقابت کردن

جای پا-اثر-نشانه-رد

 
چاق کردن کاری-رو به راه کردن کاری-راه انداختن کاری

زیر پاکشی کردن-از زبان کسی حرف کشیدن-کسب اطلاع کردن

انگار نه انگار-موضوع را نادیده بگیر!-گویی وجود نداشت
حرف تو حرف آوردن-سخن کسی را قطع کردن-مطلب دیگری را پیش کشیدن

چوق-چوب-تومان

جفتک زدن-نگا. جفتک انداختن
چمچاره-در پاسخ به پرسش احمقانه می دهند

آسمان با زمین دوختن-داشتن کمال مهارت در تیراندازی

دلبخواهی-دلبخواه

خوش ریخت-دارای هیکل برازنده

خالی بند-چاخان-دروغ گو

دو قورت و نیمش باقی بودن-با وجود بهره بردن فراوان هنوز ناسپاس بودن

خیس کردن-ادرار کردن به خود

بستن به ناف کسی-به کسی خوراندن-به کسی نسبت دادن

 

انگشتر پا(چیز بی‌ارزش)

ز ِله-ستوه-عجز

پشت خاک انداز-بسیار کم-به اندازه ی پشت خاک انداز

 

خشکی-انعطاف ناپذیری-سخت گیری-حالت پوستی که آب و چربی خود را از دست داده است
جیک و بیک-دو روی قاپ-دوستی صمیمی

جفت و جلا-تکاپو و تلاش-دوز و کلک

توپ ِ توپ-ثروتمند-بی نیاز

چشمداشت-توقع-انتظار
جوراجور-دارای انواع گوناگون

پر عائله-کسی که اهل و عیال بسیار دارد

ریش کسی را چسبیدن-یقه ی کسی را چسبیدن
ذِله کردن-ذله آوردن

رضایت دادن-در گذشتن از شکایت و دنبال کردن قضیه-قبول کردن

اسم شپش کسی منیژه خانم بودن(خودبزرگ‌بینی احمقانه داشتن)

آدم بی‌سر و پا-متضاد آدم درست‌وحسابی

ریش پروفسوری-ریشی که فقط روی چانه یلند شده است

دهن بین-آن که به گفته ی این و آن عمل می کند

آن چنانی(چنانکه خود می‌دانی، بسیار گران‌بها، بسیار عجیب)

دست برداشتن-صرف نظر کردن-چشم پوشی کردن-به حال خود رها کردن

دید و بازدید-ملاقات خویشان و دوستان با یکدیگر

آب شدن قند توی دل(لذت بسیار بردن)

پنج تن آل عبا- پنج تن
بزمجه-سوسمار-درحالت دشنام به کودکان می گویند

رفع و رجوع کردن-حل کردن-فیصله دادن

پی سوز-چراغ روغنی و فتیله دار
الف کوفی-چیز کج-آلت تناسلی

آوار شدن سر کسی-بی‌خبر نزد کسی در آمدن

 
الابختکی(اتفاقی، تصادفی)
دندان گیر-قابل خوردن و جویدن-قابل توجه-پر سود
آقام که شما باشید(خدمت شما عرض کنم)

دست انداختن-ریشخند کردن-مسخره کردن

تیر و ترقه شدن-سخت خشمگین شدن-ناگهان از جا در رفتن و ناسزا گفتن

چارچار زدن-بی حیایی کردن

پایانه-ترمینال-نقطه ای که یک داده وارد دستگاه می شود و یا از آن خارج می شود

خُردمُرد شدن-ریزه ریزه شدن

ژورنال-مجله ی ویژه ی چیزی

خرکاری-پرکاری-مفت کاری

خفه خون-خفقان

بالا آمدن گندکاری-برملا شدن افتضاح پنهان شده

پیگرد-پی گیری-تعقیب

پشت کاری را گرفتن-دنبال کردن کاری به قصد به پایان بردن آن

زیپو-بی رنگ و رو-بی رمق-رقیق و بی مزه

پاشنه ی دهان را کشیدن-دشنام فراوان دادن

دوبلاژ-برگردان گفت و گوی فیلم به زبان دیگر

بدون معطلی-بی درنگ-فورا

رو دست خوردن-فریب خوردن-خام شدن

داو-نوبت بازی

رد گم کردن-اثر چیزی یا کاری را از میان بردن-گمراه ساختن-نظر کسی را از چیزی منحرف کردن

رو دست بالا آمدن-رقابت کردن-پیشی گرفتن
پادو-شاگرد دکان-کسی که کارهای سرپایی را انجام می دهد

 

بی کله-نترس-شجاع-بی خرد-تهی مغز

دست یکی داشتن-همدست شدن-متحد شدن

ذِله آوردن-به ستوه آوردن-خسته و عاجز کردن

خط کشیدن دور چیزی-چیزی را کنار نهادن-دست کشیدن از چیزی

تیغ زدن-باج گرفتن-پول گرفتن و پس ندادن-جیب کسی را خالی کردن

 
ریش کسی سر بالا رفتن-به مرگ نزدیک بودن کسی

چغاله بادام-بادام نارس

بابت-مورد-زمینه-موضوع

چغاله بادامی-چغاله بادام فروش

چُر-ادرار

بی ریشه-بدون اصالت-نا اهل-نا نجیب
به یک چوب راندن-همه را به یک چشم نگاه کردن

روغنی-آلوده به روغن

جا نماز-سجاده-فرش کوچکی که بر آن نماز می خوانند

آجیل مشکل‌گشا(آجیلی که برای گشایش کار می‌خرند و بین مردم متدین پخش می‌کنند)

ترکمون زدن یا کردن-دست به آب رساندن-ناشیانه کاری را انجام دادن-زاییدن

زهره ی کسی آب شدن-سخت ترسیدن

زدن به کمر کسی-نوعی نفرین و دشنام است

دسته اش را در کردن-تصفیه حساب کردن-جبران کردن کاری

در آوردن تقلید-ادای کسی را در آوردن-مسخره کردن

پاگیر کسی شدن-ناخواسته رنجی به کسی رسیدن
البرز(بلندقامت، دلیر)

زدگی-لک یا خرابی در میوه یا پارچه

دست کسی آمدن-آگاهی پیدا کردن-فهمیدن-بو بردن
انگشت به دندان گزیدن-متحیر شدن-حسرت خوردن
باد رها کردن-رها کردن باد شکم-تیز در کردن
خوش خوراک-نگا. خوش خور

آینه‌ی هفت‌جوش(خورشید)

استکانی زدن-می‌خوارگی اندکی کردن

آمادگی و شوق بسیار برای کاری داشتن
پاتوغ-محل گرد آمدن

راست آمدن-درست درآمدن حدس و پیش بینی

دخترینه-دختر-مونث

اسم درگوشی-نام دوم فرد مسلمان که نام یکی از امامان است
دل قرصی دادن-اطمینان خاطر دادن

چشمم روشن-از تو انتظار نداشتم

حیوان-نوعی دشنام به کسی که کاری را از روی بی شعوری کند

از بز حرام‌زاده‌تر-سخت‌گریز و حیله‌گر

چشم کسی را دزدیدن-هنگام غفلت کسی کاری را انجام دادن یا چیزی را برداشتن

آلنگ دولنگ(چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند)
جگر-عزیز-عزیز دلم

دست دستی-سرسری-بی هوده-سطحی

خاک پاک-زادگاه

بچاپ بچاپ-اوج سوء استفاده و دزدی

چس آمدن-در حالت عصبانیت به جای خوش آمدی می گویند چس آمدی

پا روی دم سگ گذاشتن-خشم شخص پستی را برانگیختن

راپرتچی-گزارش دهنده

از خرس مویی کندن-از مردم خسیس چیزی درآوردن-هرچند ناچیز باشد

جهنم-کلامی که آن را به هنگام بی اهمیت دانستن چیزی می گویند

 

زبان تر کردن-سخن گفتن

درزن-دوجین-دوازده تا از چیزی

حق شناسی-سپاس گزاری

زیر شال کسی قرص شدن-شکم کسی سیر بودن

روگیری-چهره پوشاندن از نامحرم-شرم و حیا
چسی مالیات داره-به کسی می گویند که قمپز در می کند

به حرف آوردن کسی-کسی را به سخن گفتن واداشتن
راست رفتن-مستقیم رفتن-بدون دردسر رفتن

خشت انداختن-لاف زدن-گزافه گفتن

چاق و چله-سر حال-سر دماع-فربه-سالم و شاداب

خربان-صاحب خر-خرکچی

دو لُپی خوردن-دو لُپه خوردن-هم از آخور خوردن-هم از توبره

دان پاشیدن-دانه ریختن-به قصد گرفتار کردن کسی به او امتیازات دادن

تفنگ دار-جنگنده ی مسلح به تفنگ

خود را سبک کردن-خود را حقیر کردن-دست به کاری پایین تز از شان خود زدن

اسم درگوشی-نام دوم فرد مسلمان که نام یکی از امامان است

آب نکشیده(زشت، بد، نامفهوم)

اخت شدن با کسی-مانوس شدن با کسی

دنیا پسند-آن چه که همه بپسندند

اشکال‌تراشی(ایرادگیری، گره در کار اندازی)

دم و دود-مجلس گرم مهمانی-دود تریاک و شیره و سیگار و چپق

 

حساب پس گرفتن-به روشن کردن حساب واداشتن

بی زحمت-لطفا-خواهش می کنم

خانه آباد-عبارتی برای تحسین است

 

 

برای کسی تره خرد نکردن-از کسی حساب نبردن-به کسی اهمیت ندادن-برای کسی اعتبار قائل نشدن

شماره ی نوشته : ١- ۹ / ۷

چشم، کرایه خواستن-کار کودکی که هر چه ببیند بخواهد

حرامزادگی-بد ذاتی-مکر

 

 

خود را باختن-دست و پای خود را گم کردن-مضطرب شدن

 

دوام کردن-دوام آوردن

انگشت بر حرف نهادن(ایراد گرفتن، نکته‌گیری کردن، اعتراض کردن)

خیمه شب بازی درآوردن-ادا و اطوار در آوردن-حیله و تزویر به کار بردن-خلاف واقع جلوه دادن

پارتی بازی-حزب بازی-انجام کار از طریق سفارش و توصیه

از بن ناخن-ذخیره-بندگی-اطاعت

ابرو فراخی(خوشدلی، گشاده‌رویی)

زبان درازی-گستاخی در سخن گفتن-عمل آدم زبان دراز

 

 

چوب پنبه-چوبی سبک برای بستن سر بطری
حواله ی روی یخ-نگا. حواله ی سر خرمن
بستن به ریش کسی-زنی را به مردی انداختن-با فریب کسی را به کاری واداشتن

ادرار کوچک-شاش

بند کردن-محکم کردن

الم‌شنگه(هیاهو، آشوب، جنجال، داد و قال)

خود را خوردن-رنج بردن

 

پس گردنی-زدن با کف دست به پشت گردن کسی

جیر جیر-سر و صدا-فریاد بی هوده-آواز گنجشک و برخی حشرات

بخیه به آبدوغ زدن-کار بی هوده کردن

 
جور آمدن-اجزای لازم کاری با یکدیگر سازگار آمدن

چغل خوری-سخن چینی

 

 

به روز کسی افتادن-وضعی مانند وضع کسی پیدا کردن

از کف دست مو برآمدن-روی دادن پیشامدی غیرممکن

حمامک مورچه داره-کنایه از تردید و دو دلی

چلچل-خال خالی-ابلق

حرف مفت-سخن بی هوده و پوچ

به محضِ-به مجرد ِ-همان وقت که

دست کسی آمدن-آگاهی پیدا کردن-فهمیدن-بو بردن

جان کسی به نانش بسته بودن-بسیار خسیس بودن که حاضر باشد جان بدهد نان ندهد

 
دم حجله کشتن گربه-زهر چشم گرفتن برای نخستین بار

پارسنگ برداشتن عقل کسی-خل بودن-دیوانه بودن

خرده کاری-کار جزیی

البرز-بلندقامت-دلیر

حلال واری-نگا. خلال وار

چاق کردن کاری-رو به راه کردن کاری-راه انداختن کاری

بیعار-کسی که شرم و ننگ نمی شناسد و از سرزنش شرمنده نمی شود

چَخ چَخ-عیش و عشرت

بی وقت-نابهنگام-بی موقع

تخم شر-مردم آزار- شرور
دادستانی-دادخواهی-کار دادستان

راسته-گوشت دو طرف ستون فقرات حیوان
 

جوش جوانی-جوشی که بر صورت یا کمر جوان ها می زند-جوش غرور

چشم و ابرو آمدن-دلبری کردن-عشوه آمدن

بند تنبانی-سست و رکیک-مزخرف و بی ارزش
خربان-صاحب خر-خرکچی
پرت گفتن-حرف بی معنی زدن

پرچانگی کردن-پر گویی کردن-وراجی کردن

رو به قبله بودن-در خال مرگ بودن

پس انداختن-جمع کردن پول-بچه به دنیا آوردن-به عقب انداختن

 

ریق رحمت را سر کشیدن-ریغ رحمت را سر کشیدن

حبف و میل-ریخت و پاش

با خدا-خداشناس-مومن

زار و نزار-زرد و ناتوان-بد حال و بیمار

ذکر گفتن-پی در پی دعا خواندن

دنده کشیدن-دنده ی اتوموبیل را پیاپی عوض کردن

چپ افتادن با کسی-مخالف شدن با کسی-پیله کردن به کسی

از مرحله پرت بودن(یکسره بی‌اطلاع بودن)

از صرافت چیزی افتادن(از انجام کاری منصرف شدن)

آلنگ دولنگ-چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند

خرده فروش-فروشنده ی اجناس در اندازه های کم

آلت دست کسی شدن-مورد سوء استفاده قرار گرفتن

تراشیده شدن-لاغر شدن

تیر به تاریکی انداختن-بدون تامل اقدام به کاری کردن

خشکبار-میوه های خشک مانند پسته-بادام-گردو و فندق

در گرفتن-آغاز شدن-گل انداختن و گرم شدن گفت و گو یا منازعه

انگشت‌نگاری(ثبت کردن اثر خطوط روی انگشتان برای شناسایی در آینده)

زود باش !-شتاب کن! عجله کن!

پیشت-آوازی برای راندن گربه

تَک سرما شکستن-از شدت سرما کاسته شدن
از پشت خنجر زدن-به نامردی به کسی آسیب رساندن یا او را از پای در آوردن

توپ ِ توپ-ثروتمند-بی نیاز

جوخه ی اعدام-جوخه ای که محکوم به اعدام را تیرباران می کند

آمد(فرخندگی، خوش‌قدمی)

پوست و استخوان شدن-بسیار لاغر شدن

به جان هم افتادن-با یکدیکر درگیر شدن

خُل و چل-مثل دیوانه ها-ساده لوح

 

تازگی-طراوت-خرمی-اخیرن

زبان دراز-بی ادب-گستاخ-کسی که با گستاخی خارج از حد خود سخن بگوید
آب آتش زده-اشک

پس دیدن هوا-اوضاع را نامساعد دیدن-احساس خطر کردن

زبان باز-کسی که با چرب زبانی به مقصود خود می رسد

پوزخند-تبسمی از روی تحقیر و استهزاء

تو آسمان ها سیر کردن-در خیال و تصور بودن-در عالم هپروت بودن

تت و پت کردن-شکسته سخن گفتن-لکنت پیدا کردن

ریشه داشتن-سابقه ی خوب داشتن-محکم بودن

دیوار حاشا بلند است-به آسانی می توان موضوع را انکار کرد

پیش دستی کردن-سبقت گرفتن در انجام کار

از بیخ عرب بودن(یکسره منکر شدن، به‌کلی زیر چیزی زدن)

زیر سبیل گذاشتن-تحمل کردن-به روی خود نیاوردن

بزن-شجاع-دلاور-اهل دعوا و مرافعه

رودل کردن-به سنگینی معده دچار شدن

چسی درکن-آدم پر مدعا

دو رانو نشستن-نشستن چون شتر که نشانه ی ادب است

 

بالینی-کلینیکی

خواه و ناخواه-از روی میل یا اجبار

دست و دل باز-بخشنده-جوانمرد

جامغولک-حقه-حیله