تمرگیدن-با تحقیر و خشونت نشستن

آب و گاوشان یکی بودن(شریک و همدست بودن)
چاله میدانی-صفت آدم های بی ادب و بی فرهنگ

حلقه-واحد چیزهای گرد مانند دو حلقه فیلم-دو حلقه چاه

پیله کردن دندان-ورم کردن لثه
خلاص-تمام شد-مُرد

آفتاب لب بام-پیری نزدیک به مرگ

داغ کسی را تازه کردن-کسی را به یاد مصیبتش انداختن

رودربایستی-ملاحظه-مراعات-شرم و حیا
از شیر مرغ تا جان آمیزاد(از سیر تا پیاز)

دار و دیزی-لوازم اندک و ناچیز و ارزان خانه

پیچیدن به پر و پای کسی-با کسی بد رفتاری کردن-به کسی سخت گیری کردن

ابرو تابیدن(گره بر ابرو افکندن)

الیسون و ولیسون(وردی است که برای کسانی که منتظرشان هستند می‌خوانند)

آب و رنگ(طراوت و شادابی)

چَه چَه-صدای بلبل

چاقاله ،-چغاله میوه ی هسته دار نارس

پا پیچ-شکایت-سخن چینی-مزاحم
آیَم سایَم(گاه‌کاهی)

آبِ خشک-آب بسته

از کسی رودست خوردن-از کسی فریب خوردن

خوردنی-غذا-قابل خوردن

از آب گل آلود ماهی گرفتن-از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن

حرص و جوش-عصبانیت

 

رنگ کردن کسی-گول زدن-فریب دادن کسی

 

 
این به آن در(چیزی که عوض دارد گله ندارد، در مقام انجام عمل متقابل می‌گویند)
از لجِ-از سر لجاجت-از روی خشم

ذِله آوردن-به ستوه آوردن-خسته و عاجز کردن

آب کردن-جنس نامرغوب را فروختن

رنگ انداختن-رنگ دلخواه را پیدا کردن

 

روبوسی-به مناسبتی روی یکدیگر را بوسیدن

 

داش-لوطی-مشدی

از خیر چیزی گذشتن-از چیزی صرفنظر کردن

زود بودن-فرانرسیدن هنگام کاری

جگر خون کردن-رنج بسیار دادن

تَق-صدای برخورد دو چیز به یکدیگر

خنِس و فنِس-گرفتاری و ناراحتی

اشک کسی دم مشکش بودن(سخت زود رنج بودن، زود به گریه افتادن)

جوال رفتن با کسی-با کسی درافتادن

ای والله گفتن(به برتری کسی بر خود اقرار کردن)

 

 

تن زدن-سرپیچیدن-نپذیرفتن

ترکیدن دل-از چیزی سخت ترسیدن

چاپچی-دروغ گو-لاف زن

اجل معلق-مرگ ناگهانی

تپه ماهور-زمین ناهموار

خاکشیر-کنایه از خرد و ریز ریز
راسته کردن-حساب گِرد کردن اعداد
اهل عمل(کسی که کم‌تر حرف می‌زند و بیش‌تر عمل می‌کند)

 

 

چروکیده-چین دار شده-ناصاف

جنجال آفریدن-زمینه ای برای هیاهو و آشوب به وجود آوردن

تله کاشتن پیش پای کسی-به کسی کلک زدن-کسی را گیر انداختن

به روی کسی آوردن-به چشم کسی آوردن-به کسی یادآوری کردن
راحت کردن-کشتن

خدمت رسیدن-به حضور رسیدن

دمر خوابیدن-روی سینه و شکم خوابیدن

افسار پاره کردن(سرپیچی کردن، یاغی شدن)

چرت کسی پاره شدن-ناگهان از خواب پریدن

ته گیلاس-نوشیدنی کمی که ته گیلاس مانده است

چِلپ چِلپ-صدای برخورد دست یا پا با آب

پنجه-انگشتان پنجگانه ی دست

تیغ کسی بریدن-اعتبار و زور داشتن- خر کسی رفتن

آتشِ تر(شراب، لب معشوق)

دست را بند کردن-به کاری مشغول کردن

دوا دادن-دوا خوراندن-مسموم کردن-مشروب خوراندن

از این شاخ به آن شاخ پریدن(دائمن از موضوع منحرف شدن و به مطالب فرعی پرداختن)
رنگ و رو-آب و رنگ-جلا و درخشندگی

به دستبوس کسی رفتن-به خدمت کسی رفتن-شرفیاب شدن
دلچرکی-ناخوشایندی-اکراه
دو به دست کسی دادن-به کسی فرصت انجام کاری دادن-به کسی بهانه دادن

 

دور پرواز-پرواز کننده تا فاصله های بسیار

آسمان غرمبه-صدای رعد-تندر

وسیله‌ی بازی (به‌ویژه برای کودکان)

جیغ زدن-فریاد کشیدن-داد زدن

ترک نشاندن-پشت سر نشاندن کسی
حالی شدن-فهمیدن-درک کردن

برادر زن-برادرِ زن هر مرد

استخوان در گلو داشتن-رنج و سختی کشیدن

با کسی ندار شدن-با کسی خودمانی

 
از آب روغن گرفتن-از هر اتفاقی بهره برداشتن
روده کوچکه ی کسی روده بزرگش را خوردن-کنایه از شدت گرسنگی

بخت-شانس-اقبال-شوهر

آسمان را به زمین آوردن (دوختن)(کار شگفت‌انگیز کردن)

 
آهوی مانده گرفتن-بی‌انصافی کردن-عاجزکشی کردن

چوب چوبی-دیوار یا در مشبک و چوبی
زبان خود را گاز گرفتن-از گفتن سخن نا به جا پشیمان شدن-از سخن گفتن خودداری کردن

دار و دیزی-لوازم اندک و ناچیز و ارزان خانه

 

رو به راه شدن-آماده و مهیا شدن

اهل آن کار (کار بد)

دلال بازی-به شیوه دلالان از راه مبالغه و دروغ کاری را بزرگ جلوه دادن-واسطه گری
از هفت دولت آزاد بودن(شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن)

جُستن-چیز گمشده را یافتن

چل ستون-شبستان مسجد

پابوس-زیارت

آش آلو کردن-خجالت‌زده کردن-کنفت کردن-سکه‌ی یک پول کردن

آن‌ها را خانم زاییده، ماها را کلفت؟-چرا آن‌ها را بر ما ترجیح می‌دهند؟ چرا به ما اجحاف می‌کنند؟

خوب شدن-شفا یافتن-تندرست گشتن

 

این دنده آن دنده شدن(این پهلو آن پهلو شدن)

زن مرده-مردی که زنش درگذشته است
چرچر کردن-از ثروت بادآورده ای روزگار گذراندن

جر و بحث-مجادله ی شدید گفتاری

الفرار(گریز، بگریز !)

آبدست-ماهر-استاد

دهنه ی کسی را کشیدن-جلو حرف زدن کسی را گرفتن

دل کسی آب شدن-به اوج تمنا رسیدن-بسیار مشتاق شدن-بی تاب شدن

پشتک زدن-معلق زدن-رنگ عوض کردن-تغییر عقیده دادن

از قرار(ظاهرن، آن‌طور که پیدا است)

اردک‌پرانی(از عهده‌ی جنگ با کسی برنیامدن)

حلقه-واحد چیزهای گرد مانند دو حلقه فیلم-دو حلقه چاه
 

دو زار-دو هزار-دو قران-دو ریال
التفاتی-داده شده-مرحمتی-اعطا شده

به بخت خود پشت پا زدن-فرصت مناسبی را از دست دادن-از خوشبختی مسلمی چشم پوشیدن

پاشیر-گودال پای شیر آب

بشکن زدن ی-برآوردن صدای انگشتان به هنگام شاد

پشت کاری را گرفتن-دنبال کردن کاری به قصد به پایان بردن آن

 

بازار سیاه-جایی که در آن اجناس غیر قانونی و گران می فروشند

حرف دو نبش-نگا. حرف پهلودار

دیوار کوتاه-کنایه از زبونی و ناتوانی

بریز و بپاش-دم و دستگاه-خرج بسیار

از دولت سر(به لطف کسی، از برکت وجود کسی)

خالی کردن تفنگ-شلیک کردن

خاکشیر-کنایه از خرد و ریز ریز

 

رضا قورتکی-بی حساب و کتاب-بی اساس

اختر- گذری-دیدار کوتاه-سرپایی

به خانه ی بخت رفتن-شوهر کردن

 

 

اسپند روی آتش بودن-سخت نگران و دلواپس بودن-آرام و قرار نداشتن

تکلیف شدن-به سن بلوغ رسیدن

ابرو زدن-رضا دادن-اشاره کردن

انسان-آدم خوب و پایبند به اصول اخلاقی

چانه گیر-کسی که خمیر را چانه می کند

خط دادن-سرمشق دادن-فکر کسی را هدایت کردن
تند و تیز- تند تیز

آقادایی را جنباندن-حرکتی به خود دادن
بامبه-توسری

دَدَر-بیرون-کوچه

دست به سر و روی کسی کشیدن-کسی را نوازش کردن-کسی را اندکی آرایش کردن

 

تُف کار-بچه باز

تُف کار-بچه باز

با سگ به جوال رفتن-دست و پنجه نرم کردن با مردم ناباب

به سر دویدن- با سر رفتن

پسرخاله ی دسته دیزی-خویشاوندان نزدیک

برقی-دستگاهی که با برق کار می کند-به سرعت-با شتاب

از آب درآوردن-عمل آوردن-انجام دادن

دزدکی-پنهانی-یواشکی-مخفیانه

رسوایی بالا آوردن-کاری مایه ی رسوایی و شرمساری کردن

پهلو فنگ-نگاه داشتن تفنگ به موازات و عمود بر زمین

چم گرفتن-رونق گرفتن-سر و سامان گرفتن

آسمان را به زمین آوردن (دوختن)(کار شگفت‌انگیز کردن)

خیر ببینی-دعایی است در حق کسی که کمکی کرده باشد

 

ریختن روی دایره-روی داریه ریختن

حیوان-نوعی دشنام به کسی که کاری را از روی بی شعوری کند

آسمان به زمین آمدن-رویدادی مهم و عجیب پیش آمدن

زردمبو-آدم ضعیف و کم خون-دارای رنگ و روی زرد
چشم گود شدن-لاغر شدن

 

 

 

بد شیر-متقلب-بد جنس

اتیکت(برچسب، آداب و رسوم، قاعده)

چه کشکی چه پشمی !-در هنگام انکار گفته می شود

ریغ-مواد درون امعا و احشا
روی شاخ بودن-مسلم بودن-قطعی بودن
دو دوزه بازی-دو رویی-کلک زنی
چراغ چشمک زن-چراغی که خاموش و روشن می شود

چروک خوردن-نگا. چروک افتادن

چرخ دستی-چرخ خیاطی که با دست به حرکت می افتد

چاشت بندی-صبحانه-غذای اندک

 

پا به پا شدن-تردید داشتن

تل و بل-جا به جا کردن-بالا و پایین کردن

دم گاو به دست آوردن-قدرت و موقعیتی به دست آوردن-وسیله ای برای معاش به دست آوردن

حرص گرفتن-ناراحت شدن-لج کردن

 
حاتم بخشی-گشاده دستی-سخاوتمندی

 

چپکی-از طرف چپ-خشم آلود

 

تو گذاشتن-چیزی را مسکوت گذاشتن-از درون دوختن

چوب چوبی-دیوار یا در مشبک و چوبی

چله ی تابستان-گرمای سخت

بیلاخ نشان دادن-حرف طرف را باور نکردن-شیشکی بستن

از آب کره گرفتن-از آب روغن گرفتن

اجاق(دودمان)

آتش بی‌باد-ظلم-می

 
 

خرده خر-کسی که آذوقه ی خانه را روز به روز می خرد نه یکجا

دست آموز کردن-تربیت کردن

پا سوخت-پا بد-بد شانس
بر پا شدن-ایجاد شدن
خواهر و مادر گفتن-دشنام خواهر و مادر به کسی دادن
جور آمدن-اجزای لازم کاری با یکدیگر سازگار آمدن

بی خودی-بی دلیل-بی جهت
دمار از کسی درآوردن-کسی را سخت آزار دادن-کشتن

تا برداشتن-تا شدن-خم شدن

 
پیچ و خم خوردن-پیچ و تاب خوردن

از کسی خوردن(توانایی مقابله با کسی را نداشتن)

جُنگ-کتابی که نوشته های گوناگون از نویسندگان گوناگون در آن باشد

داو-نوبت بازی

تک پَر-نوعی حرکت در ورزش باستانی
آواز کوچه‌باغی(آوازی که جاهل‌ها می‌ خوانند و یکی از گوشه‌های دستگاه شور است)

پیشکی-جلوتر-از پیش-به طور مساعده

زیر گوشی-بالش بسیار کوچک که هنگام خواب زیر گوش می نهند

تر و خشک کردن-رسیدگی کردن-پرستاری کردن

دور گرفتن-به چرخش افتادن-پشت سرهم سخن گرفتن

انگشت‌کوچکه‌ی کسی نشدن-بسیار فرودست تر از کسی بودن-اصلن با کسی قابل مقایسه نبودن

چلک بازی-بازی الک دولک
جوجه مشدی-تازه کار و نا آشنا با آداب و رموز مشدی گری

 

اشک تلخ-شراب-اشک عاشق

بار کسی کردن-دشنام دادن-بد و بیراه گفتن- کلفت بار کسی کردن

انگشت زدن-انگشت در چیزی فرو بردن-امضاء کردن با اثر انگشت

پیچ افتادن در کار-گره خوردن کار-مشکلی در کار پیدا شدن

روبوسی-به مناسبتی روی یکدیگر را بوسیدن

چند مرده حلاج بودن-چه اندازه جسارت و توانایی داشتن

چرب دست-ماهر-زبر دست

بازوبند-نواری که به نشانه ی معینی بر بازو می بندند

زوراب زدن-برای استفراغ زور زدن ولی چیزی بالا نیاوردن

از بن دندان(از ته دل، با میل و رغبت)

چاپچی-دروغ گو-لاف زن

دست شما درد نکند-از شما سپاس گزارم

خبرنگاری-کار خبرنگار

جاجا-آوازی که با آن مرغ را به لانه اش می رانند

زحرکش شدن-یا شکنجه و آزار زیاد کشته شدن

آب آتش مزاج(می سرخ)

به قوزک پای کسی نرسیدن-در برابر کسی بسیار حقیر و ناچیز یودن

توپ ِ توپ-ثروتمند-بی نیاز

بجا آوردن-شناختن-دریافتن

چغل خوری-سخن چینی

زیر رکاب کشیدن کسی-کسی را مطیع و تابع ساختن

برآمده-بزرگ شده-ورم کرده

توالت-مستراح-دستشویی-آرایش-بزک

دست-بار-دفعه-مرتبه-واحد وسایل گوناگون

دریده-وقیح-بی شرم-پر رو

جنس بد بیخ ریش صاحبش-کالای بد به فروشنده اش باز می گردد

چراغ-پولی که معرکه گیران درخواست می کنند

اُرس و پرس-پرسش و پاسخ

 

جاده صلف کن-کسی که موانع را از سر راه بر می دارد-آلت دست

آدم استخوان‌دار(کسی که اراده و پشتکار دارد)
رو به قبله کردن-کسی را که درحال مرگ است رو به قبله خواباندن

به خود گرفتن-به خود پنداشتن-مربوط به خود دانستن

 

از چشم افتادن(مورد بی مهری قرار گرفتن ، بی‌اعتبار شدن)

 

خروس بی محل-وقت نشناس-کسی که بی جا سخن می گوید یا بی موقع کاری می کند

دست نشانده-زیر دست-مطیع-فرمان بردار

دکان کسی را تخته کردن-کسب کسی را از رونق انداختن-دست کسی را از چیزی کوتاه کردن

دری وری گفتن-سخنان نامربوط گفتن-چرند و پرند گفتن-آسمان و ریسمان به هم بافتن

بغل پر کن-دختر یا زن چاق

بسم الله-جمله ای که هنگام آغاز به کاری و یا به هنگام تعجب و حیرت می گویند-بفرمائید ! این گوی و این میدان

خاکشیر-کنایه از خرد و ریز ریز
این سفر-این بار
خیابان گز کردن-ول گشتن

بریده بریده-منقطع-پاره پاره-گسسته

خرده پا-کاسبان جزء و کم سرمایه

رودرواسی-رودربایستی
تازه نفس-دارای نیروی مصرف نشده

ریپ زدن-نامیزان کارکردن موتور

زار و نزار-زرد و ناتوان-بد حال و بیمار

 
از خشت افتادن-بدنیا آمدن
ابرو زدن-رضا دادن-اشاره کردن

تو کَت کسی نرفتن-زیر بار نرفتن-نپذیرفتن

بر پا-سرپا-استوار-بلند شوید !

خرده حساب-طلب مختصر-دشمنی قبلی

 

بمیرم-قربان بروم
دورادور-اطراف-پیرامون-گرداگرد

 

پینه بسته-دارای پینه-کبره بسته

زوال در آوردن-نعمتی را در نتیجه ی ناسپاسی و بی اعتنایی از دست دادن

از پارو بالا رفتن پول-ثروت بسیار داشتن

پَپِه-بی عرضه-پخمه-بی سر و زبان-خجالتی-ترسو

خاکسترمال کردن-شستن ظرف با مالیدن خاکستر به آن

بوق کسی را زدن-از مقام افتادن-از دور خارج شدن

تو آسمان ها سیر کردن-در خیال و تصور بودن-در عالم هپروت بودن

 

چتوَل-یک چهارم

 

دست شما را می بوسد-انجامش به عهده ی شماست

بزرگداشت-احترام-تکریم

دندان پر کردن-ترمیم دندان آسیب دیده

چینه چینه خوردن-ریزه خواری کردن

 
توبره ی گدایی-کیسه ی گدایی

 

دست به عصا راه رفتن-با احتیاط رفتار کردن-بسیار محتاط بودن

 

خیرات کردن-چیزی را

به دل خود صابون مالیدن-به خود وعده ی خوش دادن

زبان پس قفا-نوعی گل است

رفوزه-رد شده در امتحان-مردود

بز گرفتن-جنس ارزان و پر سود گیر آوردن
پیش بها-بیعانه

دبه-ظرف-کوزه
دست آموز-تربیت شده-آموخته
بلند شدن زیر سر کسی-با کسی سر و سری داشتن-تحریک شدن

باطله-چیزی که ارزش خود را از دست داده است

آبجی خاک‌انداز-زن فضول و خبرچین

حرز جواد-دعایی منسوب به جواد امام محمد تقی

آب دادن بند-خود را لو دادن-فرصت را از دست دادن

داغان کردن-از هم پاشاندن-متفرق کردن
خود را سبک کردن-خود را حقیر کردن-دست به کاری پایین تز از شان خود زدن