منبع پایان نامه ارشد درباره سن ازدواج

برادر
122/0
70/2
007/0
طبقهی اجتماعی (طبقه بالا)
113/0
56/2
011/0
وضعیت اشتغال (دانشجو)
110/0
40/2
017/0
آگاهی از روشهای جلوگیری از حاملگی
112/0
41/2
016/0
میزان مطالعه (عدم مطالعه)
100/0
20/2
028/0
F= 71/19 Sig= 000/0 R^2.Ad= 285/0
در مرحلهی سوم، میزان کنترل اقتصادی درک شده برای داشتن فرزند به عنوان متغیر وابسته در مدل رگرسیونی در نظر گرفته شده است. همانطور که در جدول 5-2-22 مشاهده میشود، میزان کنترل اقتصادی درک شده برای داشتن فرزند به طور معناداری تحت تأثیر متغیرهای تحصیلات، بعد خانوار، طبقهی اجتماعی (طبقهی متوسط رو به بالا)، میزان درآمد (1000000-600000)، سن ازدواج و میزان گرایش مذهبی میباشد. این متغیرها در مجموع حدود 17 درصد از واریانس شاخص کنترل اقتصادی درک شده بر روی داشتن فرزند را تبیین کردند.
متغیرهای تأثیرگذار
Beta
t
Sig
R
R^2
تحصیلات
205/0-
641/3-
000/0
422/0
178/0
بعد خانوار
140/0
559/2
011/0
طبقهی اجتماعی (متوسط رو به بالا)
121/0
458/2
014/0
میزان درآمد (1000000-600000)
127/0-
572/2-
011/0
سن زن در اولین ازدواج
123/0-
361/2-
019/0
میزان گرایش مذهبی
114/0
312/2
021/0
جدول 5-2-22 ضرایب رگرسیونی متغیرهای تأثیرگذار بر شاخص میزان کنترل اقتصادی درک شده برای داشتن فرزند
F= 57/12 Sig= 000/0 R^2.Ad=164/0
در نهایت، نمودار 5-1 مدل نهایی تحلیل مسیر روند تأثیرگذاری متغیرهای جمعیتی، اجتماعی-اقتصادی، فرهنگی و متغیرهای بینابین (هنجار ذهنی تعداد مطلوب فرزند و کنترل اقتصادی درک شده برای داشتن فرزند) را بر تعداد ایدهآل فرزند نشان میدهد. بر این اساس، متغیرهای مذکور به طور مستقیم و غیرمستقیم از طریق تعدادی از متغیرهای واسطهای، متغیر وابسته را تحت تأثیر قرار میدهند.
1
نمودار 5-1 مدل نهایی تحلیل مسیر تأثیرگذاری متغیرهای مستقل و واسطهای بر تعداد ایدهآل فرزند
با توجه به مقادیر خطای محاسبه شده، مقدار واریانس تبیین نشدهی متغیر وابستهی اصلی، برابر با 66/0 شده است. یعنی این مقدار از تغییرات متغیر وابسته به عوامل دیگری بستگی دارد که در مدل مسیر علی وارد نشدهاند.
5-2-2-3- محاسبهی ضرایب مسیر مستقیم، غیر مستقیم و کل
بعد از اجرای روش تحلیل مسیر طی چندین مرحله، نتیجهی مربوط به انواع تأثیر مستقیم، غیر مستقیم و هم مستقیم و هم غیر مستقیم متغیرهای مستقل بر متغیر وابستهی تعداد ایدهآل فرزند در قالب جدولی نشان داده شده است.
جدول 5-2-23 میزان تأثیر مستقیم، غیر مستقیم و کل متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته تعداد ایدهآل فرزند
متغیرها
انواع تأثیر
مستقیم
غیر مستقیم
کل
هنجار ذهنی تعداد مطلوب فرزند
277/0
–
277/0
کنترل اقتصادی درک شده بر روی داشتن فرزند
295/0
–
295/0
میزان استفاده از وسایل ارتباطی
138/0-
–
138/0-
بعد خانوار
127/0
126/0
253/0
میزان آگاهی از روشهای جلوگیری از حاملگی
–
031/0
031/0
میزان مطالعه (عدم مطالعه)
–
027/0
027/0
وضعیت اشتغال (دانشجو)
–
030/0
030/0
تعداد خواهر و برادر
–
033/0
033/0
طبقهی اجتماعی- بالا
–
057/0
057/0
سن زن در اولین ازدواج
–
087/0-
087/0-
تحصیلات
–
114/0-
114/0-
میزان گرایش مذهبی
–
033/0
033/0
درآمد 1000000- 600000
–
037/0-
037/0-
طبقهی متوسط رو به بالا
–
035/0
035/0
فصل ششم
بحث و نتیجهگیری
در سالهای اخیر تحولات جمعیتشناختی چشمگیری در دنیا رخ داده است. میتوان گفت یکی از مهمترین این تغییرات، کاهش بیسابقهی باروری در تمام مناطق دنیا بوده است. به موازات این تحولات در جهان، ایران نیز تغییرات گستردهای را تجربه کرده است. به تعبیر سرایی (1385): “تاریخ معاصر ایران روایتگر تقلای یک جامعهی ریشهدار محلی از یک سو برای ماندن (تداوم) و از سوی دیگر برای مدرن شدن (تغییر) بوده است. در بستر این تحولات برخی از الگوهای تاریخی حاکم بر خانواده و به تبع آن نگرشها، رفتار و ایدهآلهای باروری دستخوش تغییر شده است”.
تجزیه و تحلیلهای جمعیتشناختی نیز نشان میدهد که کشور ایران وارد مرحلهی جدیدی از تغییرات جمعیتی شده است. مشخصهی اصلی این دورهی جدید تحولات جمعیتی نه تنها افزایش جمعیت نیست، بلکه کاهش مداوم و مستمر باروری کمتر از حد جانشینی در درجهی اول و سپس منفی شدن رشد سالانهی جمعیت است که به مسائل مهم جمعیتی تبدیل خواهند شد. این باروری زیر سطح جانشینی اگر در طول زمان مداوم و پایدار باشد موجب بروز برخی چالشهای عمده برای کشور خواهد شد.
با توجه به اینکه روند کاهش باروری در ایران در طول دو دههی اخیر با تغییراتی در ایدهآلهای باروری همزمان شده است، بنابراین بررسی ایدهآلهای باروری یکی از موضوعاتی است که برای شناخت عوامل مؤثر بر کاهش مستمر باروری در ایران اهمیت دارد؛ از این رو مطالعهی حاضر با استفاده از مدل نظری رفتار برنامهریزی شده، در پی پاسخ به این سؤالات که تعداد ایدهآل فرزند از نظر زنان واقع در سنین باروری چه میزان میباشد و چه عواملی بر این تعداد ایدهآل آنان تأثیر میگذارد، برآمده است.
در این پژوهش 376 نفر از زنان واقع در سنین باروری ساکن در شهرستان مهر مورد بررسی قرار گرفتند.
بررسی ویژگیهای جمعیتی نمونه نشان داد که بیش از نیمی از پاسخگویان (4/52 درصد)، کمتر از 30 سال سن داشتند که به طور نسبی نشان دهندهی جوان بودن جمعیت نمونه است. همچنین میانگین سنی پاسخگویان، 31 سال بود. از بین زنان این ردهی سنی، 5/45 درصد در سنین 24-20 و2/37 درصد در سنین 19-15 ازدواج کرده بودند. در مجموع، تنها 4/6 درصد در سنین کمتر از 15 و 30 و بیشتر، ازدواج کرده بودند. 4/60 درصد از پاسخگویان، 10-1 سال و 6/35 درصد، 11 سال و بیشتر از زمان ازدواجشان میگذشت. تنها 4 درصد از آنان، کمتر از یکسال از ازدواجشان میگذشت.
80 درصد پاسخگویان در خانوارهای 4 نفره و کمتر و 20 درصد در خانوارهای 5 نفره و بیشتر زندگی میکردند. 3/79 درصد از پاسخگویان بیشتر از 5 خواهر و برادر داشتهاند که به طور نسبی نشان دهندهی بالاتر بودن میزان باروری در میان نسل قبلی زنان میباشد.
در ارتباط با ویژگیهای اقتصادی نمونهی بررسی شده میتوان گفت در مجموع 66 درصد از خانوادهی زنان سنین باروری، درآمدی بین 600 هزار تا یک و نیم میلیون تومان در ماه داشتهاند. بررسی وضعیت اشتغال پاسخگویان نشان میدهد که 80 درصد از زنان، خانهدار بودند، 4/7 درصد دانشجو و 6/6 درصد در مراکز دولتی مشغول به کار بودند. در مجموع 11 درصد شاغل و 89 درصد غیرشاغل بودند. با توجه به شاخص میزان بهرهمندی از تسهیلات، بیشترین وسیلهای که پاسخگویان در اختیار داشتند، جاروبرقی (7/82 درصد) و ماشین لباسشویی (4/81 درصد) بود.
بررسی ویژگیهای اجتماعی- فرهنگی نمونه نشان داد که حدود 62 درصد پاسخگویان به طور کلی تحصیلات دیپلم و بالاتر داشتهاند که در این میان 4/19 درصد آنان دارای مدرک کارشناسی بودهاند. 37 درصد نیز تحصیلات خود را پایینتر از دیپلم اظهار کردهاند. 80 درصد از پاسخگویان اظهار کردهاند که در طول هفته به مطالعهی کتاب، مجله و روزنامه میپردازند. 20 درصد در این زمینه هیچ مطالعهای ندارند. از بین زنانی که مطالعه داشتند، 67 درصد میزان مطالعهی آنها در طول هفته، 2 ساعت و کمتر بود. نزدیک به 60 درصد از پاسخگویان طبقهی اجتماعی خود را متوسط گزارش کردهاند. بیشترین میزان استفاده از وسایل ارتباطی مربوط به تلویزیون داخلی و موبایل است. رادیو نیز در این میان کمترین میزان استفاده را داشته است.
4/40 درصد پاسخگویان آگاهی متوسطی از روشهای جلوگیری از حاملگی داشتند. 7/36 درصد، آگاهی پایین و تنها 9/22 درصد آگاهی بالایی در این زمینه داشتند.
بیشتر پاسخگویان از بین 3 فرزند، ترجیح میدادند 2 تا از آنها دختر باشد و یکی پسر ولی در ارتباط با داشتن 1 فرزند، اکثریت ترجیح میدادند که آن یکی پسر باشد. آنچه در ارتباط با متغیر ترجیح جنسی فرزند قابل ذکر میباشد، این است که امروزه ترجیح جنسی فرزند به نفع جنس پسر که همواره در طول تاریخ جریان داشته است، در حال کمرنگ شدن است ولی با این وجود هنوز هم ارجحیت جنسی پسر غالب میباشد.
میزان گرایش مذهبی، بیانگر درجهی اعتقادات فرد به باورهای مذهبی میباشد. با توجه به اینکه 6/93 درصد از زنان مورد بررسی، گرایش مذهبی خود را در سطح قوی و متوسط اعلام کردهاند، میتوان اظهار کرد که باورها و عقاید مذهبی در بین نمونهی مورد بررسی جایگاه ویژه و درخور توجهی دارند. نتایج به دست آمده از متغیر نگرش به نقشهای جنسیتی نشان میدهد که اکثریت پاسخگویان (1/64 درصد) در حد متوسطی نقشهای جنسیتی مدرن را پذیرفتهاند؛ 5/21 درصد نگرشهای مدرن دارند و فقط 4/14 درصد از پاسخگویان نگرش سنتی به نقشهای جنسیتی را قبول دارند. به بیان دیگر این نتایج گویای اعتقاد به برابری جنسیتی در بین زنان مورد مطالعه دارد، چرا که آنها دیگر خانهداری را تنها وظیفهی زن نمیدانند و همچنین ایفای نقشهای متفاوت در اجتماع را تنها مخصوص مرد نمیدانند. بلکه بر این باور هستند که هر کدام از این نقشها میتواند از سوی هر دو جنس ایفا شود.
در رابطه با متغیرهای واسطهای نگرش نسبت به فرزند، 5/4 درصد از پاسخگویان نگرشی منفی و 6/63 درصد نگرش کاملاً مثبتی داشتند. حدود 32 درصد از پاسخگویان نیز نمرهی متوسطی در این متغیر کسب کردهاند که نشان میدهد نگرش مثبتی به فرزند دارند ولی این نگرش کاملاً سنتی نبوده و با احتیاط در این باره فکر میکنند. نتایج بدست آمده از شاخص هنجار ذهنی، نشان داد که بالاترین این میزان به ترتیب مربوط به 4-3 و 3-2 فرزند، به عنوان تعداد ایدهآل فرزندان از نظر اجتماع بوده است. در مقابل، هنجار ذهنی بیشتر از 5 فرزند، کمترین این میزان را به خود اختصاص داده است. بررسی میزان کنترل درک شده بر روی داشتن فرزند نشان داد که اکثر زنان (4/78 درصد)، میزان کنترل درک شدهی متوسط به بالایی داشتهاند.
تعداد ایدهآل فرزند در این پژوهش به عنوان متغیر وابسته مورد بررسی قرار گرفت؛ نتایج نشان داد که تعداد ایدهآل در بین زنان بین 2 تا 4 فرزند در نوسان است و شواهد بیانگر بالا بودن ایدهآل باروری در بین زنان شهرستان مهر میباشد.
در این مطالعه در مجموع 19 فرضیه مورد بررسی و آزمون قرار گرفت. با توجه به جدول 6-1 در تحلیل دو متغیره 13 فرضیه تأیید شدند. سپس جهت تبیین نهایی مدل تحقیق، از رگرسیون چندگانه به شیوهی گام به گام نیز استفاده شد. در تحلیل چند متغیره از بین عوامل مستقل، 4 متغیر به تبیین تعداد ایدهآل فرزند پرداختند. این متغیرها به ترتیب اهمیت (براساس ضرایب رگرسیونی) عبارتند از: هنجار ذهنی تعداد مطلوب فرزند، کنترل اقتصادی درک شده، میزان استفاده از وسایل ارتباطی و بعد خانوار. در مجموع نیز این متغیرها 34 درصد از واریانس تعداد ایدهآل فرزند را تبیین میکنند. علاوه بر رگرسیون چند متغیره، برای درک روابط بین متغیرها از مدل علی تحلیل مسیر نیز استفاده شد. نتایج تحلیل مسیر مشخص کرد که اثر هر متغیر تا چه حد مستقیم و تا چه اندازه غیر مستقیم است. بدین ترتیب، از میان متغیرهای مستقل، 14 تا از آنها به طور مستقیم، غیر مستقیم یا هر دو بر تعداد ایدهآل فرزند تأثیر میگذارند. هنجار ذهنی تعداد مطلوب فرزند، کنترل اقتصادی درک شده و میزان استفاده از وسای