تکه ای از متن پایان نامه :

این تاکیدهای پی در پی و بی نظیر دلیل روشنی می باشد بر اهمیتی که قرآن مجید برای پرورش اخلاق و تزکیه نفوس قائل می باشد، و گویی همه ارزشها را در این ارزش بزرگ اختصار می کند، و فلاح و رستگاری و نجات را در آن می شمرد.

همین معنی با مختصر تفاوتی در آیه ششم آمده و جالب این که «تزکیه اخلاق » در آن مقدم بر نماز و یاد خدا ذکر گردیده که اگر تزکیه نفس و پاکی دل و صفای روح در پرتو فضائل اخلاقی نباشد، نه ذکر خدا به جا می رسد و نه نماز روحانیتی به بار می آورد.

و بالاخره در آخرین آیه، از معلم بزرگ اخلاق یعنی لقمان سخن می گوید و از علم اخلاق به «حکمت » تعبیر می کند و می گوید: «ما (موهبت بزرگ) حکمت را به لقمان دادیم، سپس به او دستور دادیم که شکر خدا را در برابر این نعمت بزرگ به جا آورد!( وَ لَقَدْ آتَیْنا لُقْمانَ الْحِکْمَهَ أَنِ اشْکُرْ لِلَّهِ)».

با در نظر داشتن این که ویژگی «لقمان حکیم» آن چنان که از آیات سوره لقمان بهره گیری می گردد تربیت نفوس و پرورش اخلاق بوده می باشد بخوبی روشن می­گردد که مقصود از «حکمت» در این جا همان «حکمت عملی » و آموزش­هایی می باشد که منتهی به آن می گردد یعنی «تعلیم» برای «تربیت»!

و در تعبیر دیگری: « بعثت بمکارم الاخلاق ومحاسنها» آمده می باشد.[1]

تعبیر به «انما» که به اصطلاح برای حصر می باشد نشان می دهد که تمام اهداف بعثت پیامبر صلی الله علیه و آله در همین امر یعنی تکامل اخلاقی انسانها اختصار می گردد.

• در حدیث دیگری از امیرمؤمنان علی علیه السلام می خوانیم که فرمود: «لو کنا لانرجو جنه ولانخشی نارا ولاثوابا ولاعقابا لکان ینبغی لنا ان نطالب بمکارم الاخلاق فانها مما تدل علی سبیل النجاح; اگر ما امید و ایمانی به بهشت و ترس و وحشتی از دوزخ، و انتظار ثواب و عقابی نمی داشتیم، شایسته بود به سراغ فضائل اخلاقی برویم، زیرا که آنها راهنمای نجات و پیروزی و موفقیت هستند.»[2]

مطالعه تطبیقی اخلاق از منظر نسبی یا مطلق‌ بودن در مثنوی و نهج‌ البلاغه

برای دیدن تکه های بیشتری از این پایان نامه و دانلود فایل پایان نامه با فرمت ورد ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل با فرمت ورد می توانید به لینک پایین صفحه مراجعه نمایید:

 

تکه ای از متن پایان نامه :

• همان گونه (که با تغییر قبله نعمت خود را بر شما ارزانی داشتیم) رسولی از خودتان در میانتان فرستادیم، تا آیات ما را بر شما بخواند، و شما را پاک کند و کتاب و حکمت بیاموزد، و آن چیز که را نمی دانستید، به شما یاد دهد.
• پروردگارا! در میان آنها پیامبری از خودشان برانگیز! تا آیات تو را بر آنان بخواند، و آنها را کتاب و حکمت بیاموزد و پاکیزه کند، زیرا تو توانا و حکیمی (و بر این کار قادری)!
• هرکس نفس خود را پاک و تزکیه نمود، رستگار گردید – و آن کس که نفس خویش را با معصیت و گناه آلوده ساخت، نومید و محروم گشت!
• به یقین کسی که پاکی جست (و خود را تزکیه نمود) رستگار گردید – و (آن کس) نام پروردگارش را دانست، سپس نماز خواند!
• ما به لقمان حکمت (ایمان و اخلاق) آموختیم (و به او گفتیم) شکر خدا را به جا آور!

چهار آیه نخستین در واقع یک حقیقت را دنبال می­کند، و آن این که یکی از اهداف اصلی بعثت پیامبراسلام صلی الله علیه و آله تزکیه نفوس و تربیت بشر­ها و پرورش اخلاق حسنه بوده می باشد؛ حتی می­توان گفت تلاوت آیات الهی و تعلیم کتاب و حکمت که در نخستین آیه آمده، مقدمه ای می باشد برای مساله تزکیه نفوس و تربیت بشر­ها؛ همان چیزی که هدف اصلی علم اخلاق را تشکیل می­دهد.

شاید به همین دلیل «تزکیه» در این آیه بر «تعلیم» پیشی گرفته می باشد، زیرا که هدف اصلی و نهائی «تزکیه» می باشد هرچند در اقدام «تعلیم» مقدم بر آن می­باشد.

نکته دیگری که در چهارمین آیه قابل دقت می باشد، این می باشد که در این جا با تقاضای ابراهیم و دعای او در پیشگاه خدا روبه رو می­شویم؛ او بعد از بنای کعبه و فراغت از این امر مهم الهی، دعاهایی
می­کند که یکی از مهمترین آنها تقاضای به وجود آمدن امت مسلمانی از «ذریه » اوست، و بعثت پیامبری که کار او تعلیم کتاب و حکمت و تربیت و تزکیه نفوس باشد.

این نکته نیز در پنجمین آیه جلب توجه می کند که قرآن پس از ذکر طولانی ترین سوگندها که مجموعه ای از یازده سوگند مهم به خالق و مخلوق و زمین و آسمان و ماه و خورشید و نفوس انسانی می باشد، می گوید: «آن کس که نفس خویش را تزکیه کند رستگار شده، و آن کس که آن را آلوده سازد مایوس و ناامید گشته می باشد! (قَد اَفلَح مَن زَکاها وَقَد خابُ مَن دَساها)».

مطالعه تطبیقی اخلاق از منظر نسبی یا مطلق‌ بودن در مثنوی و نهج‌ البلاغه

برای دیدن تکه های بیشتری از این پایان نامه و دانلود فایل پایان نامه با فرمت ورد ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل با فرمت ورد می توانید به لینک پایین صفحه مراجعه نمایید:

 

تکه ای از متن پایان نامه :

بى شک عامل توارث نیز در اینجا مؤثّر می باشد، امام امیرالمؤ منین على علیه السّلام مى­فرماید: «حُسن الاءخلاق برهان کَرم الاءعراق ؛ حُسن اخلاق دلیل بزرگوارى ریشه هاى وراثت می باشد.» و در جاى دیگر مى فرماید: «اءطهر النّاس اءعراقا اءحسنهم اءخلاقا؛ آنها که ریشه هاى پاک ترى دارند، اخلاق بهترى دارند.»

این نکته نیز در تمام مباحث اخلاقى نیز باید مورد توجّه باشد که بدون امدادهاى الهى فراهم کردن فضایل اخلاقى ممکن نیست، باید دست به دامان لطف الهى زد و با تمام وجود از پیشگاهش توفیق به دست آوردن این فضایل را نمود.

این بحث از مهمترین مباحث قرآنی می باشد، و از یک نظر مهمترین هدف انبیای الهی را تشکیل
می­دهد، زیرا بدون اخلاق نه دین برای مردم مفهومی دارد، و نه دنیای آنها سامان می یابد; همان گونه که گفته اند:

2-5-2-اقوام روزگار به اخلاق زنده اند

قومی که گشت فاقد اخلاق مردنی می باشد! اصولا زمانی بشر شایسته نام بشر می باشد که دارای اخلاق انسانی باشد و اگر این طور نباشد حیوان خطرناکی می باشد که با بهره گیری از هوش سرشار انسانی همه چیز را ویران می کند، و به آتش می کشد؛ برای رسیدن به منافع نامشروع مادی جنگ به پا می­کند، و برای فروش جنگ افزارهای ویران­گر تخم تفرقه و نفاق می­پاشد، و بی­گناهان را به خاک و خون
می­کشد!

• او کسی می باشد که در میان جمعیت درس نخوانده رسولی از خودشان برانگیخت که آیاتش را بر آنها می خواند و آنها را تزکیه می کند و به آنان کتاب و حکمت می آموزد هرچند پیش از آن در گمراهی آشکاری بودند!
• خداوند بر مؤمنان منت نهاد (و نعمت بزرگی بخشید) هنگامی که در میان آنها پیامبری از خودشان برانگیخت که آیات او را بر آنها بخواند، و آنان را پاک کند و کتاب و حکمت به آنها بیاموزد، هرچند پیش از آن، در گمراهی آشکاری بودند.

مطالعه تطبیقی اخلاق از منظر نسبی یا مطلق‌ بودن در مثنوی و نهج‌ البلاغه

برای دیدن تکه های بیشتری از این پایان نامه و دانلود فایل پایان نامه با فرمت ورد ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل با فرمت ورد می توانید به لینک پایین صفحه مراجعه نمایید:

 

تکه ای از متن پایان نامه :

• کتاب «طهاره النفس» یا تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق نوشته ابن مسکویه متوفای قرن پنجم از کتب معروف این فن می باشد؛ او کتاب دیگری در علم اخلاق به نام «آداب العرب و الفرس» نیز دارد که شهرتش در حد کتاب بالا نیست.
• کتاب «تنبیه الخاطر و نزهه الناظر» که به عنوان مجموعه ورام معروف می باشد یکی دیگر از کتب معروف اخلاقی می باشد که نوشته «ورام بن ابی فوارس» یکی از علمای قرن ششم می باشد.
• در قرن هفتم به آثار معروف خواجه نصیر طوسی، کتاب اخلاق ناصری و اوصاف الاشراف و آداب المتعلمین برخورد می کنیم که هر کدام نمونه بارزی از کتب تصنیف شده در این علم در آن قرن می باشد.
• در قرون دیگر نیز کتابهایی مانند ارشاد دیلمی، مصابیح القلوب سبزواری، مکارم الاخلاق حسن بن امین الدین، والآداب الدینیه امین الدین طبرسی، و محجه البیضاء فیض کاشانی که اثر بسیار بزرگی در این علم می باشد، و جامع السعادات و معراج السعاده و کتاب اخلاق شبر و کتابهای فراوان دیگر.[1]

مرحوم علامه تهرانی نام دهها کتاب را که در زمینه علم اخلاق نگاشته شده می باشد در اثر معروف خود «الذریعه» اظهار نموده می باشد.[2]

این نکته نیز حائز اهمیت می باشد که بسیاری از کتب اخلاقی به عنوان کتب سیر و سلوک، و بعضی تحت عنوان کتب عرفانی انتشار یافته می باشد، و نیز بعضی از کتابها فصل یا فصول مهمی را به علم اخلاق تخصیص داده بی آن که منحصر به آن باشد که نمونه روشن آن کتاب بحار الانوار و اصول کافی می باشد

2-3- اخلاق از نظر یونگ

اخلاق عبارت می باشد ازیک امر فطری و درونی واستعداد و ظرفیت اخلاقی امری می باشد که وابسته به بافت بشر می باشد[3] (یونگ، روان شناسی و دین، ص153).

مطالعه تطبیقی اخلاق از منظر نسبی یا مطلق‌ بودن در مثنوی و نهج‌ البلاغه

برای دیدن تکه های بیشتری از این پایان نامه و دانلود فایل پایان نامه با فرمت ورد ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل با فرمت ورد می توانید به لینک پایین صفحه مراجعه نمایید:

 

تکه ای از متن پایان نامه :

2-4- فلسفۀ اخلاق

در جهان و شاید بیرون از آن، هیچ چیز را نمی­توان به طور مطلق نیک شمرد، مگر ارادۀ نیک را، بدون شک هوش، زیرکی و هر توانایی دیگر ذهن را که نام ببریم و یا جرأت، قدرت تصمیم، پایداری به عنوان اوصاف مزاج از بعضی نظر ها خوبند و خواستنی. اما اگر اراده ای که آنها را به کار می برد خوب نبوده، دارای (خصلت) نیکو نباشد همۀ این بخشش های طبیعت، می توانند بسیار بد و زیان بار باشند و همچنین می باشد دربارۀ هر گونه اسباب سعادت.[1]

ارادۀ نیک به طور مطلق وباالذات نیک می باشد و این نیک بودن وابسته به نتیجه هایی که از آن پدید خواهند آمد نیست. بدین معنا نیکی ارادۀ نیک به اعتبار امور دیگر نیست و اگر به سبب شرایط بد، ارادۀ نیک به نتیجه­های نیکو هم نرسد، باز هم در نیک بودن آن خللی پدید نمی­آید و نیکی اراده تابع هیچ گونه سود و زیان نیست.[2]

2-5- اخلاق و دین

دین حقیقی: دین حقیقی از نظر کانت عبارت از این می باشد : در تمام تکالیف خود، خدا را به عنوان واضع کل قانون که بایستی مورد تکریم واقع گردد بدانیم.[3]

«غزّالى» در اینجا تعبیر جالبى دارد و مى­گوید: همان گونه که صورت زیبا تنها به زیبایى چشم­ها بدون زیبائى بینى و دهان و گونه­ها حاصل نمى­گردد بلکه باید تمام اعضاى صورت زیبا باشد، تا حُسن ظاهر به کمال برسد. در زیبائى باطن و حُسن خُلق تا قواى چهارگانه آگاهى و غضب و شهوت و عدالت به حدّ اعتدال و کمال نرسد این زیبائى حاصل نمى گردد.

مطالعه تطبیقی اخلاق از منظر نسبی یا مطلق‌ بودن در مثنوی و نهج‌ البلاغه

برای دیدن تکه های بیشتری از این پایان نامه و دانلود فایل پایان نامه با فرمت ورد ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل با فرمت ورد می توانید به لینک پایین صفحه مراجعه نمایید:

 

تکه ای از متن پایان نامه :

2-1- اخلاق و موضوع آن

«اخلاق» واژۀ عربی و جمع مکسر خُلق و خُلُق می باشد.از مادۀ آن(خ،ل،ق) سه لغت وضع و استعمال شده می باشد:«خلق»و«قلخ»و«لخق» که در همۀ این لغات، معنای«اندازه و تقدیری معین و ثابت» نهفته می باشد[1].(ابن مقصود، 1408 : 4/194)

خلق به معنای سرشت و مربوط به آن دسته صفاتی می باشد که در نفس راسخ و تثبیت شده­اند، به طوری که صاحب آن صفت بی درنگ کار متناسب و متناظر با آن انجام می­دهد. به عبارت دیگر خُلق­ها صفات پایدار نفسانی هستند که خاستگاه رفتار آدمی­اند. از این صفت­ها در علم اخلاق به « ملکه» یاد می­گردد.

2-2- تاریخچه علم اخلاق

بی شک بحثهای اخلاقی از زمانی که بشر گام بر روی زمین گذارد آغاز گردید، زیرا ما معتقدیم که حضرت آدم علیه السلام پیامبر خدا بود، نه تنها فرزندانش را با دستورهای اخلاقی آشنا ساخت بلکه خداوند از همان زمانی که او را آفرید و ساکن بهشت ساخت مسائل اخلاقی را با اوامر و نواهی اش به او آموخت.

سایر پیامبران الهی یکی پس از دیگری به تهذیب نفوس و تکمیل اخلاق که خمیر مایه سعادت بشر­ها می باشد پرداختند، تا نوبت به حضرت مسیح علیه السلام رسید که بخش عظیمی از دستوراتش را مباحث اخلاقی تشکیل می دهد، و همه پیروان و علاقه مندان او، وی را به عنوان معلم بزرگ اخلاق می شناسند.

این نامه را (علاوه بر مرحوم سید رضی در نهج البلاغه) گروهی دیگر از علمای شیعه نقل کرده اند.

[1] . ابن مسکویه،احمد، 1407ق، تهذیب الخلاق و تطیر و الأعراق، قم، بیدار

مطالعه تطبیقی اخلاق از منظر نسبی یا مطلق‌ بودن در مثنوی و نهج‌ البلاغه

برای دیدن تکه های بیشتری از این پایان نامه و دانلود فایل پایان نامه با فرمت ورد ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل با فرمت ورد می توانید به لینک پایین صفحه مراجعه نمایید:

 

تکه ای از متن پایان نامه :

بعضی از دانشمندان اهل سنت مانند ابو احمد حسن بن عبدالله عسکری نیز در کتاب الزواجر و المواعظ تمام آن را آورده و می افزاید:

«لو کان من الحکمه ما یجب ان یکتب بالذهب لکانت هذه؛ اگر از کلمات پندآموز، چیزی باشد که با آب طلا بایستی نوشته گردد، همین نامه می باشد!»

ب  – نخستین کسی که کتابی به عنوان «علم اخلاق» نوشت اسماعیل بن مهران ابی نصر سکونی بود که در قرن دوم می زیست، کتابی به نام صفه المؤمن و الفاجر تالیف نمود (که نخستین کتاب شناخته شده اخلاقی در اسلام می باشد).

ج – نامبرده سپس گروهی از بزرگان این علم را اسم می برد ( هر چند صاحب کتاب و تالیفی نبوده اند، از آن جمله:

• «سلمان فارسی» می باشد که از علی علیه السلام درمورد اش نقل شده که فرمود: «سلمان الفارسی مثل لقمان الحکیم – علم علم الاول و الاخر، بحر لاینزف، و هو منا اهل البیت؛ سلمان فارسی همانند لقمان حکیم می باشد – دانش اولین و آخرین را داشت و او دریای بی پایانی بود و او از ما اهل بیت می باشد. »[1]
• «ابوذر غفاری» می باشد ( که عمری را در ترویج اخلاق اسلامی گذراند و خود نمونه اتم آن بود. درگیری های او با خلیفه سوم «عثمان» و همچنین «معاویه» در مسائل اخلاقی معروف می باشد؛ و سرانجام جان خویش را نیز بر سر این کار نهاد.
• «عمار یاسر» می باشد که سخن امیرمؤمنان علی علیه السلام درمورد او و یارانش مقام اخلاقی آنها را روشن می سازد، فرمود: «این اخوانی الذین رکبوا الطریق ومضوا علی الحق، این عمار… ثم ضرب یده علی لحیته الشریفه الکریمه فاطال البکاء، ثم قال: اوه علی اخوانی الذین تلوا القران فاحکموه، وتدبروا الفرض در قرن سوم کتاب «المانعات من دخول الجنه» را نوشته جعفر بن احمد قمی که یکی از علمای بزرگ عصر خود بود می توان نام برد.
• در قرن چهارم کتاب «الآداب» و کتاب «مکارم الاخلاق» را داریم که نوشته «علی بن احمد کوفی» می باشد.

مطالعه تطبیقی اخلاق از منظر نسبی یا مطلق‌ بودن در مثنوی و نهج‌ البلاغه

برای دیدن تکه های بیشتری از این پایان نامه و دانلود فایل پایان نامه با فرمت ورد ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل با فرمت ورد می توانید به لینک پایین صفحه مراجعه نمایید:

 

تکه ای از متن پایان نامه :

1-1- اظهار مسئله

اخلاق جمع «خُلق» به ‌معنی سیرت و باطن می باشد. مراد از خُلق، شکل نفسانی و صفات روحی بشر می باشد. مقصود از اخلاق، عالی‌ترین و کامل‌ترین علم اخلاق می باشد که زیرا مستلزم آشنایی کامل با علوم دیگر می باشد، آخرین درجه‌ی حکمت می باشد. اخلاق مورد نظر کانت نه مبتنی بر مابعدالطبیعه می باشد ـ اعم از فلسفی و دینی ـ و نه مبتنی بر علم و نه مأخوذ از مشاهدات روان‌شناسی می باشد. قرآن کریم برای تهذیب اخلاق اهمیت خاصی قایل می باشد و آن را موجب فلاح و رستگاری می‌داند. «قَد اَفلَحَ مَن تزکّی». یا در نهج‌البلاغه آمده می باشد: «هرکس به ادب الهی مؤدب گردد، این ادب او را به رستگاری دایم می‌کشاند. در حکمت ۱۰۹ نهج‌البلاغه آمده می باشد: «هیچ میراثی همانند ادب و اخلاق نیکو نیست». در نهج‌البلاغه فضایل و رذایل اخلاقی به‌نحو احسن تبیین و معرفی شده می باشد.

در مثنوی هم اخلاق با نکات بدیع و دلچسب و تشبیهات تازه همراه می باشد؛ اخلاقی که در مثنوی مولانا مطرح می باشد، اخلاقی الهی می باشد که مبدأ محور حرکت آن، خداوند می باشد و مقدمه‌ای برای ورود به عرفان و عروج روح به‌ مراتب بالاتراست. مولانا مسائل اخلاقی را یک امر حقیقی و وجودی می‌داند.

حس دنیا نردبان این جهان

حس دینی نردبان آسمان

 

صحت ایـن حـس بجوییـد از طبیب

صحت آن حس بخواهید از حبیب

 

حال شایان ذکر می باشد که در عرف عامه، احکام اخلاقی زمانی ارزش اخلاقی دارند که واجد کلیت باشند، وقتی می‌گوییم: به عهد خود وفا کن یا رَد امانت واجب می باشد. این احکام فقط موقعی اعتبار دارد که کلیت داشته باشد. در غیر آن، جنبه‌ی مصلحت‌جویی و انتفاعی خواهد داشت؛ یعنی نسبی و مشروط خواهد بود و صفت اخلاقی از آن سلب خواهد گردید. اراده‌ی نیک به‌طور مطلق و به ذات نیک می باشد و نیکی اراده، تابع هیچ‌گونه سود و زیان نیست. چنین به‌نظر می‌رسد هم پیر بلخ و هم حضرت علی (ع) قایل به هر دو نوع اخلاق «نسبی و مطلق» هستند. با در نظر داشتن موارد ذکر گردیده کوشش بر این می باشد که با نگاهی ادبی به هر دو اثر (مثنوی و نهج‌البلاغه)، به مطالعه اخلاق بین دو متن نظم و نثر ـ فارسی و عربی ـ ذکر گردیده، بپردازیم و به سؤالات ذیل نیز پاسخ داده گردد.

مطالعه تطبیقی اخلاق از منظر نسبی یا مطلق‌ بودن در مثنوی و نهج‌ البلاغه

برای دیدن تکه های بیشتری از این پایان نامه و دانلود فایل پایان نامه با فرمت ورد ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل با فرمت ورد می توانید به لینک پایین صفحه مراجعه نمایید:

 

تکه ای از متن پایان نامه :

بیهقی نیز سعدی‌وار با خامه سحرآفرین با نقل داستان‌های تاریخی به دنیا فریفته‌شدگان و خودکامگان را بر ریختن خون بی‌گناهان سرزنش می‌کند و از ستم راندن بازمی‌دارد و از کیفر روز رستخیز
می‌ترساند. وی مردم را به داشتن دل، بشر می‌شمارد و چنین می‌گوید:

بررس به کارها به شکیبایی

زیرا که نصرت می باشد شکیبا را

 

باران به صبر پست کند، گرچه

نرم می باشد، روزی آن که خارا را

 

یاری ز صبر خواه که یاری نیست

بهتر ز صبر مر تن تنها را …

(ناصرخسرو، قصیده، 77، ص 166)

ناصرخسرو تنها شاعری می باشد که شعر را وسیله‌ای برای تبلیغ و ترویج افکار دینی و اخلاقی قرار می‌دهد و به تعبیر خودش «به یاری سپاه دین و سپر خرد»، مبارزه‌ای نستوه را در برابر «لشکر زمانه و تیغ تیز دهر» آغاز می‌کند و به اتکای مکتب خاص خود و احساسات ملتهبی که از مایه مذهب و ارادت به خاندان پیامبر(صلی الله علیه و آله) سرچشمه می‌گیرد، از شعر همچون سلاحی مؤثر در جهت پیکار با جهل بی‌دینی و بی‌خردی سود می‌جوید. خطوط برجسته شعر ناصر خسرو را دین و اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تشکیل می‌دهد. فضیلت‌جویی و تعهد اخلاقی و مذهبی در سراسر اشعارش مشهود می باشد و بلندی همت و مناعت طبع و بی‌اعتنایی به زر و زور و زخارف دنیوی از سخنانش پیداست (رزمجو، 1382، ص 372)

مکر و حسد و کبر و خرافات و طمع را

مپذیر و مده ره به در خویش و حوالی

 

خواری مکش و کبر مکن بر ره دین رو

مؤمن نه مقصر بود این پیر نه غالی

 

بر خلق جهان فضل به دین جوی ازیراک

دین می باشد سر سروری و اصل معالی

(ناصرخسرو، قصیده 21، ص 43)

خواجه‌شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی مشهورترین و محبوب‌ترین شاعر ایرانی می باشد که شعرش مقبولیت خاص و عام دارد. وی حافظ قرآن و آشنا با لطایف کلام‌ الهی و معارف اسلامی می باشد و به واسطه عشق سرشاری که نسبت به حقیقت دارد، با آن‌ها که زهد دروغین و ظواهر دیانت را وسیله­ی رسیدن به منافع شخصی قرار می‌دهند، مخالف و از ریا و تزویر گریزان می باشد. چنان‌که می‌گوید:

حافظا می­خور و رندی کن و خوش باش اما

دام تزویر منه زیرا دگران قرآن را

(حافظ، 1378، غزل 9،ص 15)

مطالعه تطبیقی اخلاق از منظر نسبی یا مطلق‌ بودن در مثنوی و نهج‌ البلاغه

برای دیدن تکه های بیشتری از این پایان نامه و دانلود فایل پایان نامه با فرمت ورد ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل با فرمت ورد می توانید به لینک پایین صفحه مراجعه نمایید:

 

تکه ای از متن پایان نامه :

مصلح، ملقب به مشرف‌الدین و معروف به سعدی در عرصه نظم و نثر جزو کسانی می باشد که به بُعد اخلاق توجه ویژه‌ای داشته می باشد. مضمون بوستان سعدی، که اولین اثر مدون وی و جزو شاهکارهای بی‌رقیب شعر فارسی می باشد، اخلاق و تربیت و سیاست و اجتماعیات می باشد که در ده باب گردآوری شده می باشد. گلستان نیز گرچه هشت باب مختلف و یک مقدمه دارد اما مضمون اصلی تمام باب‌های آن اخلاق می باشد و بس. سعدی توانسته می باشد اثری کاملاً شخصی در بهترین سنت رساله‌های اخلاقی فارسی پدید آورد. وی مردی اخلاقمند می باشد که سخنانش در نقطه­ی مقابل دیگران قرار دارند.

درمورد­ی شیوه کلی سعدی در تعالیم تربیتی او آورده‌اند که سعدی ضمن حکایات و اشعار خود از طریق تحلیل رفتار اخلاقی بشر و تأثیر آن در رشد و تکامل فرد در بالاتر بردن سطح معرفت اخلاقی و همچنین اصلاح رفتار افراد اقدام می‌کند (احمدیان، 1387، ص 19).

اگر در جهان از جهان رسته ای می باشد

در از خلق بر خویشتن بسته‌ای می باشد

 

کس از دست جور زبان‌ها نرست

اگر خودنمای می باشد و گر حق‌پرست

­­

اگر بر پری زیرا ملک ز آسمان

به دامن در آویزدت بد گمان

­

به کوشش توان دجله را پیش بست

نشاید زبان بد اندیش بست

 

(سعدی، 1372: بیت 3060…)

یکی دیگر از نثرهای ادبی ایرانی، مرزبان‌نامه می باشد که در اصل توسط مرزبان بن رستم و به زبان طبری تهیه شده اما بعدها دانشمندی به نام وراوینی آن را به فارسی تحریر و ترجمه کرده می باشد. این کتاب شامل نه باب می باشد. اصل کتاب به شیوه کلیله و دمنه و سرشار از عبرت و اندرز و حکمت و مسائل اخلاقی می باشد.

تاریخی: تاریخ بیهقی اثر ارجمند ابوالفضل بیهقی تاریخ حکومت غزنویان به خصوص سلطان مسعود را اظهار می‌کند و پر می باشد از اندرز و عبرت و سخنان خردمندانه که خواننده را متوجه می‌کند تا در آن چیز که خوانده می باشد دقت کند و ذهن خویش را برای دریافت نتایج اخلاقی به کار اندازد و از بین نیک و بد یکی را برگزیند.

«… و هر بنده که خدای عزّوجل او را خردی روشن عطا داد و با آن خرد که دوست به حقیقت اوست، احوال عرضه کند و با آن خرد، دانش یار گردد و اخبار گذشتگان را بخواند و بگردد و کار زمانه­ی خویش نیز نگاه کند، بتواند دانست که نیکوکاری چیست و بدکرداری چیست، سرانجام هر دو خوب می باشد یا نه و مردمان چه گویند و چه پسندند و چیست که از مردم یادگار ماند نیکوتر…» (بیهقی، 1386، ص 157).

مطالعه تطبیقی اخلاق از منظر نسبی یا مطلق‌ بودن در مثنوی و نهج‌ البلاغه

برای دیدن تکه های بیشتری از این پایان نامه و دانلود فایل پایان نامه با فرمت ورد ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل با فرمت ورد می توانید به لینک پایین صفحه مراجعه نمایید:

 

تکه ای از متن پایان نامه :

حماسه‌های عرفانی: نظامی بزرگ در مثنوی مخزن‌الاسرار نشان داد که بدون راه داشتن به دربار هم می‌توان شاعر بزرگی بود. وی با در نظر داشتن مضامین اخلاقی، تأثیرات انکارناپذیری بر شعر فارسی گذاشت و ثابت نمود که شاعر می‌تواند چیزهای دیگری به غیر از مدح و توصیف را در شعرش مطرح کند.

نظامی پیش از این همچون شاهد آگاه فرهنگی که پیام ادبیات اخلاقی زبان فارسی را عمیقاً درک و جذب کرده می باشد، نموده گردید. او نمی‌کوشد این پیام را از طریق تکرار منتقل کند بلکه به گونه‌ای مستقلانه و به دلخواه این پیام را تجربه می‌نماید و در آن زندگی می‌کند؛ لذا غیر از آن چیز که را که می­زید و درمی‌یابد، بر زبان نمی‌آورد (فوشه کور، 1377، ص 364).

عمر به خشنودی دل‌ها گذار

تا ز تو خشنود گردد کردگار

 

دردستانی کن و درمان‌دهی

تات رسانند به فرماندهی

 

مولانا در تعالیم تربیتی خویش، همانند یک عالم تربیتی و یک روان‌شناس حاذق به درمان بیماری‌هایی می‌پردازد که در لایه‌های زیرین باطن آدمی ریشه دوانده‌اند (احمدیان، 1387، ص 15).

مولانا جلال‌الدین محمد مولوی فروزان‌ترین ستاره­ی آسمان ادب عرفانی فارسی که شعرش از کانون معارف قرآنی و اصول اسلامی استضائه می‌کند و از دلی پاک و ضمیری روشن برمی‌آید. از میان آثار مولانا مثنوی معنوی که آکنده از آیات قرآنی، احادیث نبوی، لطائف عرفانی، سخنان اولیا و مشایخ و دستورالعمل‌های اخلاقی و اجتماعی می باشد که با بیانی ساده و روان و در قالب داستان‌هایی دلکش و آموزنده به رشته نظم کشیده شده می باشد. مثنوی معنوی در باب اخلاق و تربیت نکته‌سنجی‌های فراوان دارد. مولانا سرچشمه همه خوشی‌ها را جان می‌شمارد و لذات معنوی را بر لذات جسمانی ترجیح می‌دهد و در طریقت، ریا و خودپرستی را به مثابه بند و زنجیری آهنین می‌شناسد که مانع سیر در مدارج کمال می‌گردد و حتی علم و دانش را اگر سبب مزید عُجب و پندار گردد، فضیلت نمی‌شمارد بلکه حجاب راه می‌داند. پس، اخلاص و پاکی نیت را هم در علم و هم در اقدام لازم می‌داند (رزمجو، 1382، ص 376).

تعلیمی: از اواخر قرن پنجم/ یازدهم، تدوین سلسله درخشانی از رسائل اخلاق سنتی آغاز می‌گردد که همگی ریشه در اخلاقیات اندرزنامه‌ها دارند. در این رسائل تأثیر ادبی رفته رفته گسترش می‌یابد و در آثار سعدی به اوج می‌رسد (فوشه کور، 1377، ص 5).

مطالعه تطبیقی اخلاق از منظر نسبی یا مطلق‌ بودن در مثنوی و نهج‌ البلاغه

برای دیدن تکه های بیشتری از این پایان نامه و دانلود فایل پایان نامه با فرمت ورد ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل با فرمت ورد می توانید به لینک پایین صفحه مراجعه نمایید:

 

تکه ای از متن پایان نامه :

مقتضیات سبک شعر حماسی و حال و هوایی که از لحاظ هنر اظهار در فضای داستان‌های اساطیری و پهلوانی بایستی جاری و حاکم باشد تا شکوهمندی و جاذبیت را برای آن فراهم سازد و انگیزه­ی شور و احساس خواننده گردد، ایجاب می‌کرده می باشد که آن اندیشه‌های بلند و آرزوهای والا به وسیله­ی بشر‌ عبارات و لغات و اصطلاحات که گنجینه‌ای گران‌بهاست و اگر از کتاب‌های تفسیر و تاریخ بگذریم، مفصل‌ترین و بزرگ‌ترین متنی می باشد که از قرن‌های ششم و هفتم در دست مانده می باشد. ارزش این کتاب شاید بیشتر از این جهت باشد که انشای ادیبانه نیست و زبان معمول و رایج زمان را بهتر از نوشته‌های مصنوع و متکلف و منشیانه نشان می‌دهد. متن کتاب شامل لغات فراوانی می باشد که یا در کتاب‌های دیگر این زمانه دیده نمی‌گردد یا در اینجا در معنی اصطلاحی خاص آمده می باشد، اما فایده مهم‌تر اطلاعاتی می باشد که از این کتاب درباره اوضاع اجتماعی و فرهنگی ایران در قرون ششم و هفتم می‌توان به دست آورد. از جمله این اطلاعات اجتماعی در مرحله اول وضع عیاران یا جوانمردان در جامعه آن روزگار می باشد و شرایط و اوصاف اخلاقی این طبقه که در کتاب آمده و دیگر امور اجتماعی، از ساختمان خانه‌ها و کوچه و برزن و بازار و سرای و وضع شهر و زینت زنان و لباس طبقات مختلف مردان و آداب اجتماعی و… (ارجانی، 1362، ص 11)

کلیله و دمنه از دیگر آثار داستانی می باشد که سرشار از پند و عبرت و حکمت می باشد. این اثر گران‌بها را رودکی به نظم و ابوالمعالی نصرالله منشی به نثر فصیح و زیبای فارسی در آورده می باشد. موضوع کتاب داستان‌هایی عبرت‌آمیز می باشد از زبان حیوانات به ویژه دو شغال به نام‌های «کلیله» و «دمنه» و در جای‌جای آن عبرت‌های اخلاقی به چشم می‌خورد.

مطالعه تطبیقی اخلاق از منظر نسبی یا مطلق‌ بودن در مثنوی و نهج‌ البلاغه

برای دیدن تکه های بیشتری از این پایان نامه و دانلود فایل پایان نامه با فرمت ورد ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل با فرمت ورد می توانید به لینک پایین صفحه مراجعه نمایید: