اعداد در هر ستون که دارای حرف مشترک میباشند، با آزمون دانکن ۵% تفاوت معنی‌داری با هم ندارند.
شکل۴-۱- اثر فلزات مختلف و شوری بر وزن ریشه گیاه .A. littoralis.
۴-۱-۲-وزن ساقه
نتایج مقایسه میانگین نشان داد که تیمار جیوه در غلظت Mμ ۵۰ تأثیر معنی‌داری روی وزن ساقه داشته و باعث افزایش وزن آن نسبت به شاهد شده است. این افزایش وزن می‌تواند بدلیل تجمع بیشتر فلز در ساقه رخ داده باشدکه بطور کلی به نظر میرسد گیاه در غلظت‌های پایین تا حدودی فلز را در خود نگه میدارد . تنها فلزی که در هر دو غلظت بالا و پایین باعث کاهش وزن ساقه نسبت به شاهد شده بود فلز نقره بود. گیاهانی که با کلرید سدیم تیمار شده بودند وزن ساقه در آنها کاهش معنی‌داری نسبت به شاهد نداشت که با توجه به اینکه این گیاه یک هالوفیت می‌باشد نتیجه حاصله قابل انتظار بود. همچنین به نظر میرسد که تیمار سرب به دلیل تحمل گیاه نسبت به این فلز اختلاف معنی‌داری با شاهد ندارد (شکل ۴-۲). به طور کلی نتایج نشان می‌دهد که فلزات سنگین در غلظت‌های بالا موجب کندی، تأخیر رشد و کاهش سطح برگ شده که این پدیده موجب کاهش سطح تعرق میگردد بنابراین جریان ترکیباتی که باید به سمت ساقهها و اندام هوایی انتقال یابند با کاهش مواجه میشوند و همین امر نیز موجب کندی رشد در بخشهای هوایی می‌شود که باعث کاهش وزن اندام هوایی می‌شود (Sharma and Dubey, 2005).
شکل۴-۲- اثر فلزات مختلف و شوری بر وزن ساقه گیاه A. littoralis..
۴-۱-۳- وزن کل گیاه
نتایج نشان دادند که تیمار جیوه Mμ ۵۰ و سرب Mμ ۵۰ به طور معنی‌داری سبب افزایش وزن کل گیاه نسبت به شاهد شدهاند. تنها تیماری که موجب کاهش وزن کل گیاه نسبت به شاهد شده بود نقره در سطح Mμ ۱۰۰ بود (شکل ۴-۳). در مورد جیوه این افزایش وزن بیشتر به افزایش وزن ساقه و در مورد سرب بیشتر به افزایش وزن ریشه مربوط می‌شود (جدول ۴-۲). به طور کلی در غلظت‌های بالای فلز وزن ریشه، ساقه و کل کمتر از غلظت‌های پایین فلزات بود که می‌تواند نشان دهنده این موضوع باشد که گیاه A.littoralis یک گیاه نسبتأ متحمل می‌باشد و جز گیاهان انباشتگر برای این فلزات می‌باشد و نمیتوان آن را به عنوان یک گیاه فرا انباشتگر برای فلزات مورد آزمایش معرفی کرد.
شکل۴-۳- اثر فلزات مختلف و شوری بر وزن کل گیاه A. littoralis.
۴-۱-۴-طول ریشه
نتایج نشان دادند که همه تیمارها به طور معنی داری باعث کاهش طول ریشه نسبت به شاهد شدهاند. مشاهده شد که کلرید سدیم در سطح mM 200 باعث بیشترین کاهش طول ریشه شد اگر چه این تفاوت با بقیه تیمارها معنیدار نبود (جدول ۴-۲) (شکل۴-۴). چنین نتایجی در مورد گیاهان دیگر نیز مشاهده شده است در بررسی که توسط فوی[۲۴] و همکاران (۱۹۷۸) انجام شد نشان داد که قسمت اعظم سرب جذب شده در دیواره سلول‌های ریشه رسوب کرده، موجب ایجاد شکاف‌هایی در دیواره شده و در نتیجه از رشد طولی ریشه ممانعت می‌کند. ما[۲۵] (۲۰۰۴) در آزمایش‌های خود روی گندم نتیجه گرفت که فلزات سنگین ویسکوزیته و قابلیت ارتجاع دیواره سلولی ریشه را کاهش داده و در نتیجه موجب کاهش رشد طولی ریشه میشوند. .
شکل۴-۴- اثر فلزات مختلف و شوری بر طول ریشه در گیاه A. littoralis.
۴-۱-۵- طول ساقه
نتایج نشان دادند که اگر چه طول ساقه تحت تأثیر اغلب تیمارها نسبت به شاهد کاهش یافته است اما این کاهش معنیدار نبوده است (جدول۴-۲). در بعضی تحقیقات نشان دادهاند که فلزات سنگین باعث افزایش طول ساقه میشوند برای مثال در بررسی‌هایی که توسط صالحی و تمسکنی (۲۰۰۸) انجام شد نشان دادند که تیمار نقره باعث افزایش درصدجوانه زنی، افزایش طول ساقه‌چه و در نهایت بهبود استقرار گندم می‌شود. در این آزمایش تیمار گیاه با نقره
Mμ ۱۰۰ باعث کاهش طول ساقه نسبت به شاهد شده بود اگر چه این تفاوت معنیدار نبوده است (شکل ۴-۵). تیمار با نقره می‌تواند باعث کاهش فعالیت اندوپروتئازها شده و کاهش پروتئین‌های محلول را به تاخیر انداخته، از این رو به نظر می‌رسدکه نقره همراه با حفظ جذب آب، با کاهش دادن فعالیت اندوپروتئازها و به دنبال آن با جلوگیری ازتجزیه پروتئین می‌تواند در رشد گیاه نقش داشته باشد (Humaid, 2004). این گزارشات تائیدی بر عدم کاهش طول گیاهان تیمار شده در مقایسه با شاهد می‌باشد.
شکل۴-۵- اثر فلزات مختلف و شوری بر طول ساقه A. littoralis..
۴-۱-۶-طول کل گیاه
نتایج مقایسه میانگین نشان داد که اختلاف معنی داری بین تیمارهای مورد استفاده و شاهد از لحاظ طول کل گیاه وجود دارد (شکل ۴-۶). بررسی طول کل گیاه نشان داد که کلرید سدیم mM200 و سرب Mμ ۱۰۰ به میزان بیشتری طول گیاه را کاهش دادهاند (جدول ۴-۲). تغییر در طول گیاه تحت تاثیر فلزات سنگین در سایر گیاهان نیز گزارش شده است. اونسل[۲۶] و همکاران در سال ۲۰۰۰ نشان دادند که کادمیوم در غلظت‌های بالا روی طول گیاهچه‌های گندم اثر می‌گذارد و باعث کاهش آنها می‌شود که این تاثیر با افزایش دما بیشتر شده بود. با تحقیقات انجام شده روی نخود نشان داده شده که تیمار سرب باعث کاهش تثبیت CO2 بدلیل بسته شدن بیشتر روزنه‌ها می‌شود که همین امر موجب کاهش رشد گیاه می‌شود (Parys et al., 1998). نتایج پژوهش‌های انجام شده نشان می‌دهد که طول گیاه هم در گیاهان انباشتگر و هم غیر انباشتگر تحت تاثیر فلزات سنگین تغییر می‌کند (Gupta et al., 2010).
شکل۴-۶- اثر فلزات مختلف و شوری بر طول کل گیاه A. littoralis.
۴-۲- اندازه‌گیری عناصر در گیاه
نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تیمارهای فلزات سنگین بر تجمع عناصر در اندام هوایی گیاه به طور معنی‌داری اثر گذاشته است (جدول ۴-۳).
| Hg | Ag | Pb | درجه آزادی | منابع تغییر | ||||||||||
| دانلود متن کامل این پایان نامه در سایت abisho.ir |
