در بورس سهام تایوان در دوره زمانی 2002-1992 را به گونهای تجربی بررسی کردند. آنها سرمایه فکری را با استفاده از ضریب ارزش افزوده فکری و اجزای آن مخارج تحقیق و توسعه تقسیم بر ارزش دفتری سهام عادی و هزینه تبلیغات تقسیم بر ارزش دفتری سهام عادی و ارزش بازار و عملکرد مالی را با استفاده از نسبتهای ارزش بازار به ارزش دفتری، بازده حقوق صاحبان سهام، بازده داراییها، رشد درآمد و بهرهوری کارکنان، اندازهگیری نمودند. روش آماری مورد استفاده در این پژوهش، رگرسیون خطی چندگانه بود. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داد که سرمایه فکری اثر مثبتی بر ارزش بازار و عملکرد مالی دارد و ممکن است معیاری برای عملکرد آتی محسوب گردد. همچنین، شواهد ارائه شده حاکی از آن بود که مخارج تحقیق و توسعه اطلاعات بیشتری را در مورد سرمایه ساختاری ارائه مینماید و دارای رابطه مثبتی با سودآوری و ارزش بازار شرکت میباشد.
چانگ(2007)
چانگ با استفاده از ضریب ارزش افزوده فکری و ضریب ارزش افزوده فکری تعدیل شده، تأثیر سرمایه فکری را بر ارزش بازار (نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری و نسبت قیمت به سود) و سود آوری ( بازده داراییها، بازده حقوق صاحبان سهام، قدرت سودآوری ساده و حاشیه سود) در صنعت تکنولوژی اطلاعات تایوان طی سالهای 2005-2001 بررسی نمود. وی از طریق گنجاندن مخارج تحقیق و توسعه و اموال فکری به عنوان دو متغیر مستقل جداگانه در مورد رگرسیون خطی چندگانه، ضریب ارزش افزوده فکری پالیک (1997)، را تعدیل کرد. نتایج وی نشان داد که در سطح کل صنعت مربوطه، سرمایه فکری و اجزای آن، فقط رابطه مثبت معنیداری با سودآوری و ارزش بازار دارند. اما در زمینههای مختلف هر صنعت تکنولوژی اطلاعات، رابطه مثبت و یا منفی معنیداری بین سرمایه فکری و اجزای آن با ارزش بازار و سود آوری وجود دارد. همچنین، نتایج آزمون ضریب ارزش افزوده فکری تعدیل شده بر اهمیت مخارج تحقیق و توسعه و اموال فکری برای افزایش ارزش بازار و سود آوری شرکت تأکید میکرد.
تن و همکاران(2007)
این محققان نیز در پژوهشی به بررسی رابطه بین سرمایه فکر و بازده مالی 150 شرکت پذیرفته شده در بورس سهام سنگاپور در دوره زمانی 2002-2000 پرداختند. برای این منظور آنها سه نسبت بازده حقوق صاحبان سهام ، سود هر سهم و بازده سالانه هر سهم را به عنوان شاخصی برای بازده مالی، و سه جزء ضریب ارزش افزوده فکری پالیک (1997)، را به عنوان شاخصی برای سرمایه فکری در نظر گرفتند.
روش آماری مورد استفاده در این پژوهش، رگرسیون حداقل مربعات جزئی بود. نتایج مطالعات آنها این بود که:
1) بین سرمایه فکری و عملکرد شرکت رابطه مثبتی وجود دارد.
2) بین سرمایه فکری و عملکرد آتی شرکت رابطه مثبتی وجود دارد.
3) بین نرخ رشد سرمایه فکری و عملکرد آتی شرکت رابطه مثبت وجود دارد.
4) نقش سرمایه فکری در عملکرد صنایع مختلف، متفاوت است.
به گونه کلی، بررسی تحقیقات خارجی حاکی از این است که بین سرمایه فکری و عملکرد مالی شرکت رابطه مثبت وجود دارد. اما شدت این رابطه در کشورها و صنایع مختلف متفاوت است. این امر نشان دهنده اهمیت نقش سرمایه فکری در ارتقا عملکرد مالی شرکتهای مختلف است.
کوجان سیوو99(2005)
سرمایه فکری(IC) به قابلیتهای رقابتپذیری بسیاری از شرکتها صرفنظر از صنعت اطلاق میشود. سرمایه فکری شامل منابع غیرمادی مانند قابلیتهای کارکنان، منابع سازمانی، روش عملیاتی و روابط ذینفعان است. به سرمایه فکری اهمیت داده میشود. چرا که شرکتها به اطلاعات مربوط به آن احتیاج دارند. اندازهگیری عملکرد موجود اساساً روی جنبههای مالی و فیزیکی ناقص شرکتها متمرکز شده است و سیستمهای اندازهگیری بدون اطلاعات مربوط به عملکرد است. به هر حال، در سالهای اخیر، ابزارها و روشهای خاص بسیاری برای اندازهگیری و مدیریت گسترش یافته است. این مقاله اطلاعاتی بر عملکرد شرکتهای فنلاندی، بکاربرنده یکی از این روشهای جدید را ارایه میکند. متدلوژی ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری، توسعه یافته توسط پالیک100 برای اندازهگیری عملکرد کل یک شرکت بکار میرود.
در این تحقیق مفهوم تبعی درون یک شرکت بکار میرود. این روش بر این اساس ساخته شده است که ایجاد ارزش از دو دسته منبع اولیه مشتق میشود: منابع سرمایه فیزیکی و منابع سرمایه فکری. دادههای مورد نیاز برای محاسبه را میتوان در سیستمهای مالی موجود شرکت یافت.
مطالعه کمی و بر اساس دادههای گردآوری شده اداره مرکزی آمار فنلاند است و شامل اطلاعات از سیستمهای مالی شرکتهای فنلاندی در طی سالهای 2001 تا 2003 میباشد. رویهم رفته، در هر سال، تقریباً 20000 شرکت مطالعه شدند. 11 تا از بزرگترین صنایع مشمول مطالعه بودند و مورد مقایسه قرار گرفتند.
از نقطهنظر کاربردی، این مطالعه جهت شناخت اهمیت یا توانایی صنایع مختلف مهم است. بر پایه نتایج، تفاوتهای بزرگی میان دو مقیاس(VAIC , ICE) در شرکتها در صنایع مختلف وجود دارد. نتایج نشان میدهد که شرکتهای خدماتی بیشترین استفاده مؤثر را از همه منابعشان میبرند. در عوض، کمترین کارایی را در این میانگین، شرکتهای صنایع جنگل کاری و صنایع شیمیایی داشتند. بر طبق نتایج ICE شرکتهای بخش عرضه برق، گاز و آب بیشترین کارایی را در استفاده از سرمایه فکری داشتند.
از بعد علمی، مقاله شواهد تجربی از کاربرد یک ابزار اندازهگیری خاص ارایه میکند. بعلاوه این مقاله دانش عملکرد و بویژه عملکرد سرمایه فکری را در شرکتهای فنلاندی افزایش میدهد.
به هر حال، سرمایه فکری بایستی در محاسبات بکار رود، هر چند باز سئوالات بسیاری در رابطه روش VAIC وجود دارد و اینکه چه روشی برای اندازهگیری IC درست و بیعیب است جای سئوال دراد.
چن گوه101 (2005)
سرمایه فکری منبع کلیدی خلق ارزش شده است؛ این مطلب بخصوص در علم راهبردی اقتصاد صحیح است مانند بانکداری، جائیکه ارزش افزوده مؤسسات، سازمانها و اشخاص مستقیماً در ارتباط با دانش و سرمایه فکری آنهاست. این مقاله عملکرد سرمایه فکری بانکهای تجاری مالزی را در طی سالهای 2001 تا 2003 اندازه گرفته است. دادههای موردنیاز برای محاسبه کارایی سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه بکار رفته از گزارشات سالانه بدست آمدند.
این مقاله اولین مطالعه بر روی عمکرد سرمایه فکری بانکهای مالزی است. این مقاله به بانکها این امکان را میدهد که مبنای خودشان را جهت الویتبندی و توسعه طرحهای استراتژیک ، براساس سطح کارایی تعیین کنند. همچنین یافتهها به ذینفعان و سرمایهگذاران در تشخیص پتانسیل ایجاد ارزش بانکها و به سیاستگذاران جهت فرمولبندی و ایفای سیاستها برای تأسیس یک بخش بانکداری ارتجاعی کمک میکند.
این مطالعه نشان داده که توانایی خلق ارزش بانکهای داخلی و خارجی مالزی تا حد زیادی وابسته به HCE (کارآیی سرمایه انسانی) است. آن بدین معنی است که سرمایهگذاری در سرمایه انسانی بازده نسبتاً بالاتری را نسبت به سرمایهگذاری در سرمایه فیزیکی و ساختاری دارد. این مقاله همچنین نشان میدهد که بانکهای خارجی، بانکهای کارآمدتری بودند اما در شرایط خلق ارزش، بانکهای داخلی ارزش افزوده بیشتری را نسبت به بانکهای خارجی خلق کردهاند.
آپوهامی102(2007)
هدف این مقاله تحقیق در خصوص اثر خلق ارزش در افزایش قیمت سهام سرمایه گذاری است. نویسنده از اطلاعات جمعآوری شده از دو منبع زیر استفاده کرده است: 1- شرکتهای لیست شده در بورس تایلند2- ضریب ارزش افزوده فکری توسعه داده شده جهت تحقیق اثر کارآیی و خلق ارزش شرکت بر افزایش قیمت سهام سرمایهگذاران ، بعنوان مقیاس سرمایه فکری و مدل رگرسیون چندگانه .
تحقیق از گزارشات سالانه حسابرسی شده قیمت بازار سهام بورس تایلند استفاده میکند. جامعه آماری تحقیق شامل 33 شرکت بیمه، مالی و بانکداری بورس تایلند در سال 2005 میباشد.
تحقیق تجربی نشان داد که سرمایه فکری شرکت یک رابطه معنی داری با افزایش قیمت سهام سرمایه گذاران دارد. یافتهها دانش پایه سرمایه فکری را افزایش میدهد و مفهوم سرمایه فکری را در بدست آوردن ضریب رقابتی در اقتصاد پایدار مانند تایلند توسعه میدهد. بدینگونه یک شرکت باتوجه به نتایج این تحقیق میتواند استراتژیهای تجاریاش را جهت افزایش کارایی منابعش و دست یافتن به مزایای رقابتی پایدار فرمبندی کند. (آپوهامی ، 2007 )
ویلیامز103(2000)
این تحقیق با ادبیات قبلی بر روشهای آشکارسازی سرمایه فکری در دو روش عمده تفکیک شده است. نخست این تحقیق یک آزمون طولی از روشهای آشکارسازی سرمایه فکری در گزارشات سالانه از شرکتهای لیست شده از سال 1996 تا 2000 آماده میکند دوم، این مقاله رابطه میان عملکرد سرمایه فکری و میان آشکار سازی سرمایه فکری را تحقیق میکند.
با توجه به اینکه اولین هدف اصلی این مقاله به نتیجه رسیده است، بر اساس یافتههای گزارش شده که در مقایسه نتایج سالانه دوره بررسی بدست آمده این تحقیق یک افزایش عمده در میزان افشاء سازی سرمایه فکری در گزارشات سالانه شرکتهای سهامی عام بود.
در ارتباط با دومین هدف اصلی این تحقیق، یافتههای تجربی یک رابطه منظمی بین عملکرد سرمایه فکری و میزان افشاء در طی دوره بررسی نشان نداد. نتایج بهرحال اظهار میکند اگر عملکرد سرمایه فکری مقدار بالایی باشد افشاء سازی کاهنده است.
در آخر بطور خلاصه این مقاله، بینشی با ارزش جهت راهنمایی ادبیات تحقیق سرمایه فکری تهیه میکند. راهنماییها عبارتند از:
1) یک نشان از تغییرات روشهای افشاء سرمایه فکری شرکتهای سهامی عام در طول دهه1990 .
2) عاملهای تأثیرگذار بر روشهای افشاء سرمایه فکری در طی دوره مزبور.
3) توجیه متدولوژی VAIC بعنوان یک تکنیک مناسب برای اندازهگیری عملکرد سرمایه فکری شرکتها.
پوتان و دیگران104(2007)
هدف از این مقاله بررسی رابطه بین سرمایه فکری شرکتها و عملکرد مالی آنهاست. در این چارچوب از مدل پالیک استفاده شده است که یک تمرکز آسیایی و مروری بر دادههای 150 شرکت بیان شده در بورس سنگاپور است در این پژوهش سرمایه فکری با سه متغییر عملکرد مالی تست و بررسی میشود.
دادههای مورد بررسی در این پژوهش از صورتهای مالی حسابرسی شده پایان سال مالی شرکتهای فعال در بورس سنگاپور جمعآوری شده است و به سالهای 2000 تا 2002 محدود شده است. (پوتان و همکاران،2007)
در این مقاله تعدادی از انواع تقسیمبندیها و مقیاسهای اندازهگیری سرمایه فکری بیان شده است و در مورد این تحقیق از ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری پالیک استفاده شده است که ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری خلاصهای از سه ضریب دیگر شامل الف) ضریب کارآیی سرمایه فیزیکی، ب) ضریب کارآیی سرمایه انسانی، ج) ضریب کارآیی سرمایه ساختاری است.
یافتههای این پروژه نشان میدهد که سرمایه فکری و عملکرد مالی شرکتها ارتباط مثبتی با یکدیگر دارند. سرمایه فکری شرکتها با عملکرد مالی آتی شرکتها ارتباط مثبتی دارد. نرخ رشد سرمایه فکری شرکتها ارتباط مثبتی نسبت به عملکرد شرکت دارد و توزیع سرمایه فکری نسبت به عملکرد شرکت در صنایع متفاوت است.
2-23-2. تحقیقات انجام شده در داخل کشور
انواری رستمی (1384)
در این تحقیق، محقق به بررسی رابطه میان سرمایه فکری و ارزش بازار سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. در این راستا با استفاده از روشهای کمی و ریاضی پیشنهادی انواری رستمی و دادههای 7 ساله شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، سرمایه فکری شرکتها سنجیده شده و سپس رابطه بین نتایج هر روش و ارزش بازار شرکت های تحت بررسی از نظر آماری مورد آزمون قرار گرفته است. یافتههای پژوهش
