در جوامع مختلف نیز گروه‏های تخصصی و روان شناسان همواره به بررسی جوانب مختلف تحصیل و شناسایی عوامل موثر بر آن تاکید کرده اند. زیرا نه تنها دانش‏آموزان و خانواده‏های آنها، بلکه جامعه نیز هزینه‏های زیادی را جهت تحصیل صرف می‏کنند، بنابراین دست یافتن به نتایج مثبت در زمینه تحصیل
(با شناسایی و کنترل عوامل موثر تأثیرگذار بر پیشرفت تحصیلی) می‏تواند منجر به پیشرفت همه جانبه‏ی جامعه گردد. بررسی‏ها نشان می‏دهند که هر فرد جهت ورود به اجتماع و در نتیجه رویارویی با موقعیت‏های گوناگون و افراد مختلف (از نظر فرهنگی، اقتصادی، طبقه اجتماعی و …) به پاره‏ای از ابزار مجهز شده است.

این ابزارهای فردی را می‏توان ساختارهای روانی او دانست که می‏تواند فرد را به مقابله با رویدادهای زندگی یاری رساند (کیمیلمیر[1] و همکاران، 2011) این ساختار روانی به طور متقابل تحت تاثیر عوامل مختلفی همانند خانواده، اجتماعی، گروه همسالان و غیره قرار دارد و از سویی آنان را تحت تاثیر قرار می‏دهد (باری[2] و همکاران، 2011) به همین دلیل محققان همواره به تأثیرات این مولفه‏های روانی و عاطفی بر جنبه‏های گوناگون زندگی افراد توجه بسیاری کرده اند که از این میان می‏توان به تاثیر این مولفه‏ها بر عملکرد شغلی، تحصیلی، اجتماعی و… اشاره کرد.

بخشی و زارع (1384) اعتقاد دارند که مطالعه عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی طی سه دهه اخیر بیش از پیش مورد توجه متخصصان تعلیم و تربیت قرار گرفته است. یافته‏های پژوهشی متعددی نشان داده‏اند که پیشرفت تحصیلی هم از ساختارهای دانش و فرایندهای پردازش اطلاعات تاثیر می‏پذیرد هم از عوامل محیطی تاثیر می‏پذیرند.

پیشرفت تحصیلی همچون بسیاری از پدیده ها، از ترکیب عواملی چون خانه، مدرسه، دانشگاه و جامعه به وجود می‏آید. بررسی این عوامل به عنان عوامل موثر در پیشرفت تحصیلی بخش مهمی از تحقیقات آموزشی را به خود اختصاص داده است.

نظام‏های آموزشی از طریق مطالعه و شناسایی عوامل موثر در پیشرفت تحصیلی و ابعاد مختلف این عوامل، در جهت بهبود وضعیت تحصیلی دانش‏آموزان و رفع کاستی‏های موجود آموزشی تلاش می‏کنند (کیامنش، سیف درخشنده، 1384).

با توجه به این که میزان پیشرفت و افت تحصیلی یکی از ملاک‏های کارآیی نظام آموزشی است. کشف و مطالعه متغیرهای تأثیرگذار بر عملکرد تحصلیی به شناخت بهتر و پیش بینی متغیرهای موثر در مدرسه می‏انجامد. بنابراین رسمی متغیرهایی که با پیشرفت تحصیلی در دروس مختلف رابطه دارد یکی از موضوعات اساسی پژوهش در نظام آموزش و پرورش است. مطالعه عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی طی سه دهه اخیر بیش از پیش مورد توجه متخصصان تعلیم و تربیت قرار گرفته است. یافته‏های پژوهشی متعددی نشان داده اند که پیشرفت تحصیلی هم از ساختارهای دانش و فرآیندهای پردازش اطلاعات تأثیر می‏پذیرد هم از عوامل محیطی (بخشی و زارع، 1384).

پیشرفت تحصیلی یکی از شاخص‏های مهمی در ارزیابی آموزش و پرورش است و تمام کوشش‏ها و کشش‏های این نظام، در واقع برای جامه عمل پوشاندن به این امر است. به عبارتی، جامعه و به طور ویژه آموزش و پرورش نسبت به سرنوشت، رشد و تکامل موفقیت آمیز و جایگاه فرد در جامعه، علاقه مند است و انتظار دارد فرد در جوانب گوناگون اعم از ابعاد شناختی و کسب مهارت و توانایی در ابعاد شخصیتی، عامل و رفتاری، آنچنان که باید پیشرفت کند و تعالی یابد.

عوامل موثر بر انگیزه پیشرفت تحصیلی دانش‏آموزان

محققان در بررسی همه جانبه پیشرفت تحصیلی به عوامل درون فردی (روان شناختی) و محیطی که پیشرفت تحصیلی را پیش بینی می‏کنند، پراخته اند. یکی از عوامل درون فردی انگیزش تحصیلی است. انگیزش تحصیلی یک درگیری تحصیلی یا به عبارت دیگر سرمایه گذاری شناختی، عاطفی و رفتاری برای پیشرفت در تعلیم و تربیت بر اساس اهداف آموزشگاهی است (تاکر[3]، رایکو[4] و هرمان[5]، 2011، به نقل از حجازی، 1386).

ارزشیابی مداوم و مستمر وضعیت تحصیلی دانش‏آموزان در طول تحصیل و بررسی عوامل مرتبط با آن یک از ارکان ضروری و اجتناب ناپذیر بهبود کیفیت نظام آموزشی به ویژه در دانشگاه‏ها می‏باشد این امر در تدوین برنامه آموزشی بهتر، ارتقای کیفیتی آموزش و نهایتا در اصلاح و بهبود کارایی مسئولین مربوطه تاثیر به سزایی دارد (همائی، 1387).

توجه به این امر چیزی است که در تمام دنیا در رأس برنامه‏های توسعه آموزش مد قرار می‏گیرد به منظور پیش بینی وضعیت تحصیلی دانش‏آموزان، تعیین ملاک‏ها و متغیرهای مناسب از جمله عمده‏ترین حوزه‏های پژوهشی است که محققان علوم تربیتی و روان شناسی در آن فعال می‏باشد. تحقیقات بسیاری در زمینه پیش بینی عملکرد تحصیلی انجام پذیرفته است و وضعیت اقتصادی اجتماعی سطح تحصیلات، آموزش و نمرات آزمون‏های پیشرفت تحصیلی و هوش از جمله شاخص‏هایی است که محققان از آن جهت پیش بینی وضعیت فرد در آینده استفاده می‏نمایند (همائی، 1387).

[1] – Kemmelmeier

[2] – Barry

[3] – Tucker

[4] – Rayco

[5] – Herman

لینک جزییات بیشتر و دانلود این پایان نامه:

تأثیر یادگیری مشارکتی (جیگ ساو) بر مهارت‏های اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش ‏آموزان دختر پایه هفتم شهرستان جم