در جوامع مختلف نیز گروههای تخصصی و روان شناسان همواره به بررسی جوانب مختلف تحصیل و شناسایی عوامل موثر بر آن تاکید کرده اند. زیرا نه تنها دانشآموزان و خانوادههای آنها، بلکه جامعه نیز هزینههای زیادی را جهت تحصیل صرف میکنند، بنابراین دست یافتن به نتایج مثبت در زمینه تحصیل
(با شناسایی و کنترل عوامل موثر تأثیرگذار بر پیشرفت تحصیلی) میتواند منجر به پیشرفت همه جانبهی جامعه گردد. بررسیها نشان میدهند که هر فرد جهت ورود به اجتماع و در نتیجه رویارویی با موقعیتهای گوناگون و افراد مختلف (از نظر فرهنگی، اقتصادی، طبقه اجتماعی و …) به پارهای از ابزار مجهز شده است.
این ابزارهای فردی را میتوان ساختارهای روانی او دانست که میتواند فرد را به مقابله با رویدادهای زندگی یاری رساند (کیمیلمیر[1] و همکاران، 2011) این ساختار روانی به طور متقابل تحت تاثیر عوامل مختلفی همانند خانواده، اجتماعی، گروه همسالان و غیره قرار دارد و از سویی آنان را تحت تاثیر قرار میدهد (باری[2] و همکاران، 2011) به همین دلیل محققان همواره به تأثیرات این مولفههای روانی و عاطفی بر جنبههای گوناگون زندگی افراد توجه بسیاری کرده اند که از این میان میتوان به تاثیر این مولفهها بر عملکرد شغلی، تحصیلی، اجتماعی و… اشاره کرد.
بخشی و زارع (1384) اعتقاد دارند که مطالعه عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی طی سه دهه اخیر بیش از پیش مورد توجه متخصصان تعلیم و تربیت قرار گرفته است. یافتههای پژوهشی متعددی نشان دادهاند که پیشرفت تحصیلی هم از ساختارهای دانش و فرایندهای پردازش اطلاعات تاثیر میپذیرد هم از عوامل محیطی تاثیر میپذیرند.
پیشرفت تحصیلی همچون بسیاری از پدیده ها، از ترکیب عواملی چون خانه، مدرسه، دانشگاه و جامعه به وجود میآید. بررسی این عوامل به عنان عوامل موثر در پیشرفت تحصیلی بخش مهمی از تحقیقات آموزشی را به خود اختصاص داده است.
نظامهای آموزشی از طریق مطالعه و شناسایی عوامل موثر در پیشرفت تحصیلی و ابعاد مختلف این عوامل، در جهت بهبود وضعیت تحصیلی دانشآموزان و رفع کاستیهای موجود آموزشی تلاش میکنند (کیامنش، سیف درخشنده، 1384).
با توجه به این که میزان پیشرفت و افت تحصیلی یکی از ملاکهای کارآیی نظام آموزشی است. کشف و مطالعه متغیرهای تأثیرگذار بر عملکرد تحصلیی به شناخت بهتر و پیش بینی متغیرهای موثر در مدرسه میانجامد. بنابراین رسمی متغیرهایی که با پیشرفت تحصیلی در دروس مختلف رابطه دارد یکی از موضوعات اساسی پژوهش در نظام آموزش و پرورش است. مطالعه عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی طی سه دهه اخیر بیش از پیش مورد توجه متخصصان تعلیم و تربیت قرار گرفته است. یافتههای پژوهشی متعددی نشان داده اند که پیشرفت تحصیلی هم از ساختارهای دانش و فرآیندهای پردازش اطلاعات تأثیر میپذیرد هم از عوامل محیطی (بخشی و زارع، 1384).
پیشرفت تحصیلی یکی از شاخصهای مهمی در ارزیابی آموزش و پرورش است و تمام کوششها و کششهای این نظام، در واقع برای جامه عمل پوشاندن به این امر است. به عبارتی، جامعه و به طور ویژه آموزش و پرورش نسبت به سرنوشت، رشد و تکامل موفقیت آمیز و جایگاه فرد در جامعه، علاقه مند است و انتظار دارد فرد در جوانب گوناگون اعم از ابعاد شناختی و کسب مهارت و توانایی در ابعاد شخصیتی، عامل و رفتاری، آنچنان که باید پیشرفت کند و تعالی یابد.
عوامل موثر بر انگیزه پیشرفت تحصیلی دانشآموزان
محققان در بررسی همه جانبه پیشرفت تحصیلی به عوامل درون فردی (روان شناختی) و محیطی که پیشرفت تحصیلی را پیش بینی میکنند، پراخته اند. یکی از عوامل درون فردی انگیزش تحصیلی است. انگیزش تحصیلی یک درگیری تحصیلی یا به عبارت دیگر سرمایه گذاری شناختی، عاطفی و رفتاری برای پیشرفت در تعلیم و تربیت بر اساس اهداف آموزشگاهی است (تاکر[3]، رایکو[4] و هرمان[5]، 2011، به نقل از حجازی، 1386).
ارزشیابی مداوم و مستمر وضعیت تحصیلی دانشآموزان در طول تحصیل و بررسی عوامل مرتبط با آن یک از ارکان ضروری و اجتناب ناپذیر بهبود کیفیت نظام آموزشی به ویژه در دانشگاهها میباشد این امر در تدوین برنامه آموزشی بهتر، ارتقای کیفیتی آموزش و نهایتا در اصلاح و بهبود کارایی مسئولین مربوطه تاثیر به سزایی دارد (همائی، 1387).
توجه به این امر چیزی است که در تمام دنیا در رأس برنامههای توسعه آموزش مد قرار میگیرد به منظور پیش بینی وضعیت تحصیلی دانشآموزان، تعیین ملاکها و متغیرهای مناسب از جمله عمدهترین حوزههای پژوهشی است که محققان علوم تربیتی و روان شناسی در آن فعال میباشد. تحقیقات بسیاری در زمینه پیش بینی عملکرد تحصیلی انجام پذیرفته است و وضعیت اقتصادی اجتماعی سطح تحصیلات، آموزش و نمرات آزمونهای پیشرفت تحصیلی و هوش از جمله شاخصهایی است که محققان از آن جهت پیش بینی وضعیت فرد در آینده استفاده مینمایند (همائی، 1387).
[1] – Kemmelmeier
[2] – Barry
[3] – Tucker
[4] – Rayco
[5] – Herman
لینک جزییات بیشتر و دانلود این پایان نامه:
تأثیر یادگیری مشارکتی (جیگ ساو) بر مهارتهای اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر پایه هفتم شهرستان جم
