دستگاههای خودپرداز[1]
دستگاههای خودپرداز شیوهای در بانکداری بخش غیرفیزیکی هستند که در آنها بسیاری از امور بانکی از طریق برنامه یا نرمافزار نصب شده بر روی آن، انجام میگیرد. یا به عبارت دیگر میتوان گفت که ماشینهای خودپرداز، بانک فشردهای است که در کسب و کار روزمره بهکار گرفته میشود و این دستگاه به طور قابل توجهی در مکانهای تجاری غیربانکی و بانکی از جمله هتلها، فروشگاهها و یا در مکانهای تجاری که مراجعهکننده زیادی دارند، قابلیت نصب دارد. مشتریان با در دست داشتن کارت و وارد کردن شماره رمز خود، میتوانند بسیاری از نیازهای بانکی خود از قبیل دریافت پول، پرداخت پول، قبوض برق، تلفن و گاز، حواله وجه به حساب دیگری، دریافت وجه چک یا پرداخت وجه آن و ….را انجام دهند. آنچه که در تعریف ابتدایی دستگاههای خودپرداز مدنظر قرار گرفته بود، تنها خدمت پرداختکنندگی این دستگاهها بود در واقع نسل اولیه این دستگاهها هم قادر به ارائه خدمات وجه بود. اما با پیشرفت تکنولوژی و گسترش خدمات بانکی، با برنامهنویسی متخصصان امکان ارائه سایر خدمات بانک نیز از طریق این دستگاهها ممکن شد. در ایران میتوان قبوض و غیره و یا به حساب دیگری پول حواله کند(حسنزاده و فروغ پورفرد1382).
بارزترین نمود تحولات خدمات بانکی بر مبنای فنآوری های نوین استفاده از دستگاه های خودپرداز است . علت رشد سریع بکارگیری دستگاه های خودپرداز را می توان در مقبولیت روزافزون آن ها در میان مشتریان جستجو کرد. در کنار چنین استقبالی است که بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری علیرغم هزینه های زیاد خریداری، راه اندازی و نگهداری آن ها همچنان علاقمند به توسعه آن ها هستند. در این بین عدم توجه و مدیریت در محل استقرار و تعداد این دستگاه ها می تواند در عدم موفقیت چنین سیستم هایی تأثیر گذار باشد. بدین منظور پهنه بندی مناطق مستعد اقتصادی با توجه به معیار های مؤثر در این زمینه می تواند مدیران و برنامه ریزان بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری را در بررسی وضعیت موجود آن ها در برابر سایر رقبا و انتخاب شعب استقرار و تعداد این دستگاه ها یاری رساند( فرجی سبکبار، 1391 ).
مشتریان به دلیل شلوغی بانک ها ترجیح میدهند از خدمات خودپردازها به جای مراجعه به درون شعب بانک استفاده کنند. لیکن آنان زمانی خدمات دستگاه های خودپرداز را به تماس با کارکنان ترجیح می دهند که این دستگاه ها به درستی کار کنند و در مکان مناسب استقرار یایند) بامداد و رفیعی، 1387). جایگاه مناسب، نقش قابل توجهی در افزایش مقبولیت ماشین های خودپرداز نزد مشتریان دارد . به علاوه جایگاه مناسب می تواند شرایط مطلوبی را، هم از بعد پولی و هم از بعد غیر پولی، برای بانک فراهم آورد .به عنوان مثال، جایگاه مناسب این ماشین ها ارتباط تنگاتنگی با افزایش توان بانک در بسط و توسعه فعالیت ها، ارائه خدمات بهتر به مشتریان، افزایش میزان سودآوری و کاهش هزینه های مختلف ارائه خدمت دارد (فوکردی، 1384). تئوری مکانی برای اولین بار توسط آلفرد وبر در سال 1909 مطرح گردید، وی نحوه قرار گیری یک انبار کالا را به نحوی در نظر داشت که میزان فاصله مکانی بین انبار کالا و مشتریان کالا برابر با حداقل ممکن باشد. این مسأله در سال 1956 توسط ایزارد با بررسی نحوه پراکنش واحدهای صنعتی و کاربریهای ارضی مورد تکمیل قرار گرفت. مطالعات مکانی از جمله مسایل مهم در حفظ شرایط بهینه خدماتی و رقابتی است که توجه به آن سبب کاهش هزینهها و موفقیت واحدهای صنعتی میشود. یک مسأله مکانی، عبارت است “چگونگی تخصیص منابع محدود فضای جغرافیایی ” که در شکل ساده آن یک یا چند مرکز خدماتی “سرویس دهنده ها” به مجموعه ای از متقاضیان “مشتریان “موجود در حوضه نفوذ خود خدمات عرضه می کنند) مارگریت[2]، 1989)
آمارهای ارائه شده از طرف بانکها نیز گواهی بر این ادعاست که تراکنش برداشت وجه، بالاترین رتبه را در بین خدمات بانکی و بین بانکی دارد. لذا با توجه به میزان تقاضا و پتانسیل بالایی که این دستگاهها در جذب تراکنش‌‌هایی مانند برداشت وجه دارند، میتوان ادعا کرد که راهبری هوشمند و مدیریت بهینه این دستگاهها می‌تواند منبعی برای کسب درآمد و توسعه کسب و کار بانکی، توسط بانکها و موسسه‌های مالی متولی آن باشد(فوکردی، 1384).
[1] .Automated Teller Machine
[2] . Margaret
]]>
