اقدامات منابع انسانی بر رفتار شهروندی کارکنان تاثیر مثبتی دارد. از بین اقدامات منابع انسانی (یعنی توانمندسازی، توسعه شایستگی، عدالت رویه ای و تسهیم اطلاعات) بیشترین تاثیر را بر رفتار شهروندی داشته است. همچنین اقدامات منابع انسانی، طبق مدل تحلیل مسیر، می تواند از طریق تعهد سازمانی بر رفتار شهروندی تاثیر گذارد.
2-22) مطالعه تجربی انجام گرفته در خارج کشور
موداسیر و سینگ57 (2013)، پژوهشی تحت عنوان “ارتباط رفتار شهروندی سازمانی با عملکرد سازمانی” را ارائه نمودند. نتایج این پژوهش نشان داد که در سازمان مورد مطالعه از لحاظ شاخص های انسانی رفتار شهروندی سازمانی یعنی شاخص های فداکاری، مشارکت (مدنی، اجتماعی، وظیفه ای و حمایتی) و توجه، تفاوت معناداری وجود ندارد، اما به لحاظ شاخص های سازمانی بین سازمان های مذکور از لحاظ وظیفه شناسی، جوانمردی و وفاداری تفاوت معناداری وجود دارد.
راکارت58 (2012)، پژوهشی تحت عنوان “ارتباط اتوماسیون اداری و رفتار شهروندی سازمانی” را ارائه نمود. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که سازمان های با اتوماسیون بالا نسبت به سازمان های با اتوماسیون پایین تر پاسخگویی به ارباب رجوع دقیق تر و راحت تر صورت می گیرد. بنابراین با افزایش گستردگی اتوماسیون اداری، رفتار شهروندی سازمانی نیز گسترش می یابد.
تی زینر و کوپلمن59 (2010)، پژوهشی تحت عنوان “تاثیر اتوماسیون بر عملکرد کارکنان” را ارائه نمود. این پژوهش که یک مطالعه میدانی در سازمان های دولتی بوده به بررسی تاثیر اتوماسیون اداری بر عملکرد کارکنان پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان داد که اتوماسیون در سازمان های دولتی موجب افزایش عملکرد کارکنان می گردد. همچنین اتوماسیون در سازمان های دولتی موجب دسترسی سریع و آسان به آمار و اطلاعات، ایجاد وحدت رویه در کلیه امور، سرعت در انجام امور و صحت و دقت در عملیات می گردد.
ساتومارتیلا60 (2009)، پژوهشی تحت عنوان “اتوماسیون خانه، چالشی برای طراحان الکترونیکی پیمانکاران و برق کاران” هدف اصلی خود را بحث درباره چالش های اتوماسیون خانگی و تحقیق درباره دلایل عدم گسترش این پدیده در فنلاند قرار می دهد و هم چنین تحقیق درباره اعمال فرایند کاری و مدل های تجاری پیمانکاران برقی و طراحان و چگونگی ارتقای آنها را مد نظر قرار داده و تعریف چگونگی تجمیع طراحان الکترونیکی و پیمانکاران برای طراحی، نصب و حمایت از سیستم ها و تولیدات اتوماسیون های خانگی را شرح داده و علل ناموفقی طرح موصوف را عدم آگاهی توسعه دهندگان از اتوماسیون می داند.
جدول (2-2): خلاصه ای از مطالعات انجام شده
محقق
سال
عنوان پژوهش
خلاصه پژوهش
شیخ بکو و همکاران
1391
بررسی تاثیر اتوماسیون اداری برکارایی
نتایج نشان داد که اتوماسیون اداری بر استفاده بهینه از زمان، سرعت پاسخگوییبه مشتریان و دقت در انجام کارها تاثیر دارد و در نتیجه باعث افزایش کارایی سازمان شده است.
رحیمی کیا و همکاران
1390
بررسی نقش بکارگیری اتوماسیون اداری در بهره وری کارکنان شهرداری خرم آباد در سال 1389
نتایج نشان داد که کارکنان شهرداری خرم آباد در مورد نقش به کارگیری اتوماسیون اداری (سیستم های پشتیبانی اداری، سیستم های ارتباطات راه دور، سیستم های جابه جایی اسناد، سیستم های مدیریتی اسناد) در بهره وری خود نگرش مثبت دارند.
صرافی زاده و همکاران
1388
بررسی تاثیر به کارگیری اتوماسیون اداری بر بهره وری منابع انسانی
نتایج نشان داد که به کارگیری اتوماسیون اداری بر عواملی نظیر کارایی، اثربخشی و بهره وری در حوزه منابع انسانی تاثیر مستقیم داشته اما میزان تاثیرات، در حد چشمگیر نبوده است.
هویدا و نادری
1388
بررسی سطح رفتار شهروندی سازمانی کارکنان
نتایج نشان داد که همه ابعاد رفتار شهروندی سازمانی در میان کارکنان به جز نوع دوستی بیش از حد متوسط بود. میزان جوانمردی در بین کارکنان با توجه به نوع وظایف از تفاوت معناداری برخوردار بود. هم چنین بین مولفه های رفتار شهروندی به جز مولفه جوانمردی رابطه مستقیم وجود داشت.
توکلی و همکاران
1388
بررسی تاثیر آموزش رفتار شهروندی سازمانی بر افزایش تعهد سازمانی
یافته های پژوهش نشان داد که آموزش رفتار شهروندی سازمانی بر افزایش تعهد سازمانی، تعهد عاطفی و تعهد هنجاری موثر بوده اما تاثیر معناداری بر افزایش تعهد مداوم ندارد.
حاج کریمی و همکاران
1387
بررسی تاثیر گذاری اقدامات منابع انسانی بر رفتار شهروندی سازمانی با لحاظ نمودن نقش تعهد سازمانی
نتایج این تحقیق نشان داد که اقدامات منابع انسانی بر رفتار شهروندی کارکنان تاثیر مثبتی دارد. از بین اقدامات منابع انسانی (یعنی توانمندسازی، توسعه شایستگی، عدالت رویه ای و تسهیم اطلاعات) بیشترین تاثیر را بر رفتار شهروندی داشته است. همچنین اقدامات منابع انسانی، طبق مدل تحلیل مسیر، می تواند از طریق تعهد سازمانی بر رفتار شهروندی تاثیر گذارد.
موداسیر و سینگ
2013
ارتباط رفتار شهروندی سازمانی با عملکرد سازمانی
نتایج این پژوهش نشان داد که در سازمان مورد مطالعه از لحاظ شاخص های انسانی رفتار شهروندی سازمانی یعنی شاخص های فداکاری، مشارکت (مدنی، اجتماعی، وظیفه ای و حمایتی) و توجه، تفاوت معناداری وجود ندارد، اما به لحاظ شاخص های سازمانی بین سازمان های مذکور از لحاظ وظیفه شناسی، جوانمردی و وفاداری تفاوت معناداری وجود دارد.
راکارت
2012
ارتباط اتوماسیون اداری و رفتار شهروندی سازمانی
نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که سازمان های با اتوماسیون بالا نسبت به سازمان های با اتوماسیون پایین تر پاسخگویی به ارباب رجوع دقیق تر و راحت تر صورت می گیرد. بنابراین با افزایش گستردگی اتوماسیون اداری، رفتار شهروندی سازمانی نیز گسترش می یابد.
تی زینر و کوپلمن
2010
تاثیر اتوماسیون بر عملکرد کارکنان
نتایج این پژوهش نشان داد که اتوماسیون در سازمان های دولتی موجب افزایش عملکرد کارکنان می گردد. همچنین اتوماسیون در سازمان های دولتی موجب دسترسی سریع و آسان به آمار و اطلاعات، ایجاد وحدت رویه در کلیه امور، سرعت در انجام امور و صحت و دقت در عملیات می گردد.
ساتومارتیلا
2009
اتوماسیون خانه، چالشی برای طراحان الکترونیکی پیمانکاران و برق کاران
این تحقیق اعمال فرایند کاری و مدل های تجاری پیمانکاران برقی و طراحان و چگونگی ارتقای آنها را مدنظر قرار داده و تعریف چگونگی تجمیع طراحان الکترونیکی و پیمانکاران برای طراحی، نصب و حمایت از سیستم ها و تولیدات اتوماسیون های خانگی را شرح داده و علل ناموفقی طرح موصوف را عدم آگاهی توسعه دهندگان از اتوماسیون می داند.
2-23) جمع بندی فصل دوم
در پژوهش حاضر تحقیقات مربوط به تاثیر اتوماسیون اداری بر بهره وری، رفتار شهروندی سازمانی و عملکرد کارکنان مورد ارزیابی قرار می گیرد. بر این اساس هدف اصلی پژوهش حاضر، تعیین تاثیر اتوماسیون اداری بر بهره وری، رفتار شهروندی سازمانی و عملکرد کارکنان اداره کل آموزش و پرورش استان مازندران می باشد. به منظور دسترسی به هدف پژوهش و مشخص نمودن عوامل و متغیرهای مهم و نیز نوع رابطه متغیرهای فوق الذکر در اداره کل آموزش و پرورش استان مازندران مسئله پژوهش، مستند به مرور ادبیات موضوعی مربوط، از مدل مفهومی استفاده گردیده است که شرح کامل آن در فصل دوم و نیز در کل مراحل پژوهش بیان شده است. در این فصل، در بخش اول به بیان ادبیات پژوهش و مبانی نظری پژوهش پرداخته شد و در بخش دوم نیز به بیان پیشینه پژوهش در داخل کشور و در سایر کشورهای خارجی اشاره شد.
فصل سوم
روش شناسی پژوهش
3-1) مقدمه
منشاء تلاش کاوشگرانه بشر برای دستیابی به معلومات بیشتر را عواملی نظیر نیاز فطری انسان به دانستن، و نیز تامین نیازهای زندگی او تشکیل می دهد. این عوامل همواره به عنوان موتور محرکه کسب معلومات بشر عمل کرده اند. بنابراین، بشر به دلیل نیاز به ارضای کنجکاوی و آگاهی از رموز جهان، و نیز به دلیل نیاز به رفع احتیاجات زندگی که می بایست از جهان خلقت و مواهب خدادادی آن تامین گردد، ناچار بوده هر چه بیشتر بداند و هر چه زیادتر اطلاعات خود را گسترش دهد. برای دانستن و کسب آگاهی و معلومات، روش ها و ابزارهای متناسبی لازم است که بشر در حرکت کاوشگرانه خود به ابداع و استخدام آن ها اقدام کرده است تا بتواند جهان را آنطور که هست بشناسد و از آن به صورتی که برایش موثر و مفید باشد استفاده نماید. بنابراین، می توان گفت که بشر در هر دوره تاریخی به آگاهی از روش و ابزار کسب معلومات و بعبارتی روش های تحقیق نیاز داشته و دارد. این روش و ابزار نیز به تناسب توسعه و تکامل معلومات بشری در حال تکامل و توسعه بوده است؛ به نحوی که روش های امروز کامل تر و کارآمدتر از روش های گذشته است و طبعا روش های آینده کامل تر از روش های امروز خواهد بود. (حافظ نیا، 1387، 1-2) تحقیق عبارت است از مجموعه فعالیت های منطقی ، منظم ، منسجم و هدفمند که در پی دستیابی به یکی یا ترکیبی از خواسته های زیر بصورت فردی یا گروهی صورت می گیرد : ( خاکی ، 1379 ، 88 )
ارضای یک حس کنجکاوی معرفتی (تحقیق بنیادی)
توصیف ، یک شرایط یا نگرش عده ای از افراد (تحقیق پیمایشی ، همبستگی …)
جستجوی پاسخ و راه حل برای یک مساله و مشکل واقعی (تحقیق کاربردی …)
پژوهش علمی یک هدف اولیه و یک هدف غایی دارد. هدف اولیه محقق روشن کردن مسئله خاصی است که با آن روبه رو شده است، ولی هدف غایی او دستیابی به معلوم کلی و به عبارتی قضایای علمی کلی است که خصلتی جهانشمول دارد. (حافظ نیا، 1387، 16) در طی فرایند تحقیق با بکارگیری ابزارهای جمع آوری ، داده ها به طور عینی و معتبر ، مشاهده ، بررسی و استخراج می شوند و سپس با استفاده از فنون تجزیه و تحلیل توصیفی و استنباطی بطور کمی و غیر کمی سعی می شود که ادعاها و حدسهای علمی اولیه (فرضیه ها) آزمون شده و در نهایت فرضیه ها “رد” یا “پذیرفته می شوند” و نتیجه گیری نهایی صورت پذیرد . (خاکی ، 1379 ، 88) همچنین ملاحظات اخلاقی و انسانی ناظر بر تحقیق و وسعت و دامنه آن را نباید از نظر دور داشت لذا بر اساس ملاحظات فوق در این فصل روش مورد استفاده در پژوهش بررسی می شود . و سپس جامعه و نمونه آماری ، روش و ابزار جمع آوری اطلاعات و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات مورد بحث قرار می گیرد .
نمودار (3-1): فرایند تحقیقات بنیادی و کاربردی؛ منبع: (سکاران، 1388، 41)
3-2) نوع پژوهش
غالب مطالعات تحقیقی یک روش یا استراتژی را نشان می دهد که به سادگی قابل تشخیص است و شامل رویه های مشترک خاصی مانند بیان مساله ، جمع آوری اطلاعات و نتیجه گیری اند . جزئیات این رویه های خاص تا حدود زیادی با روش تحقیق معین می شوند . هر یک از این روشها برای پاسخگویی به یک نوع مساله مناسب هستند . دانستن روشهای گوناگون و رویه های مربوط برای محقق و استفاده کنندگان تحقیق اهمیت دارد ، حتی هنگامی که روش به عنوان ملاک یا ضابطه مورد استفاده قرار می گیرد ، راههای مختلفی جهت طبقه بندی مطالعات تحقیقی وجود دارد . (خاکی ، 1379 ، 102 و 103)
این پژوهش از نظر هدف جزء تحقیقات کاربردی محسوب گردیده و از نظر روش پژوهش نیز یک پژوهش توصیفی- پیمایشی است .
در تحقیقات کاربردی با استفاده از زمینه و بستر شناختی و معلوماتی که از طریق تحقیقات بنیادی فراهم شده برای رفع نیازمندی های بشر و بهبود و بهینه سازی ابزارها ، روش ها ، اشیاء و الگوها در جهت توسعه رفاه و آسایش و ارتقای سطح زندگی انسان مورد استفاده قرار می گیرند . ( حافظ نیا ، 1387 ، 51 )
در تحقیقات
