ارزیابی نقش فاکتورهای اقتصاد کلان و ساختار مالی بر عملکرد بانک‎های خصوصی ایران- …

آزمون فرضیهی تحقیق با توجه به آماره F (05/0> 000/0) نشاندهنده معناداری کلی مدل رگرسیون برازش شده در سطح اطمینان ۹۵% است. با توجه به مدل برازش شده می‎توان ادعا کرد، حدود ۱/۷۲% از تغییرات نرخ بازده دارایی‎ها (ROA) توسط متغیرهای مستقل توضیح داده می‎شود.
برای آزمون فرضیهی اول تحقیق، معنادار بودن رابطهی خطی بین متغیر مستقل و وابسته توسط آزمون رگرسیون خطی در مجموع دادههای تجمعی پذیرفته شد و آزمون همبستگی پیرسون نیز با سطح معناداری (۲۴۳/۰)که در مقایسه با سطح خطای ۵% (۰۵/۰< 243/0)، بیانگر معنادار نبودن در سطح اطمینان ۹۵%، در بانکهایهای مورد مطالعه میباشد. همچنین با توجه به نتایج ضرایب رگرسیون برای متغیر مستقل نرخ ارز (۰۵/۰> 019/0)، می‎توان گفت در سطح اطمینان ۹۵ درصد رابطه معنادار است، به بیانی بین نرخ ارز و نرخ بازده دارایی‎ها (ROA) بانک رابطه وجود دارد، یعنی با افزایش (کاهش) نرخ ارز، ROA بانکهای خصوصی افزایش (کاهش) می‎یابد. نتیجه حاصل از این فرضیه، همسو نتایج الکس آبیتی و ویلیام اَزراکو (۲۰۱۲) می‎باشد.
همچنین نتایج آزمون رگرسیون نشان می‎دهد که، Sig ضریب ثابت و ضرایب متغیرهای مستقل کمتر از ۰۵/۰ بوده که فرض تساوی این دو ضریب با صفر نیز پذیرفته نمی‎شود و نباید آن‌ها را از معادله رگرسیون خارج کنیم از این‌رو مدل بصورت زیر بوده است:
ROA = .298 + .074 ER – .036 SIZE – .002 SG
ضریب مستقل نرخ ارز برابر ۰۷۴/۰ می‎باشد؛ بدین معنی که یک واحد افزایش (کاهش) در نرخ ارز منجر به ۰۷۴/۰ واحد افزایش (کاهش) در متغیر پاسخ (نرخ بازده دارایی‎ها) می‎شود.
۵-۱-۸) فرضیه هشتم؛
“بین نرخ ارز و نرخ بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) بانک رابطه وجود دارد”
آزمون فرضیهی دوم تحقیق با توجه به آماره F (05/0> 018/0) نشاندهنده معناداری کلی مدل رگرسیون برازش شده در سطح اطمینان ۹۵% است و معنادار بودن رابطهی خطی بین متغیرهای مستقل و وابسته توسط آزمون رگرسیون خطی در مجموع دادههای تجمعی پذیرفته شده است. همچنین آزمون همبستگی پیرسون نیز با سطح معناداری (۷۸۱/۰)که در مقایسه با سطح خطای ۵% (۰۵/۰< 781/0)، بیانگر معنادار نبودن در سطح اطمینان ۹۵%، و نشانگر بالا بودن میزان خطا در اندازهگیری در بانکهایهای مورد مطالعه میباشد.
همچنین با توجه به نتایج ضرایب رگرسیون برای متغیر مستقل نرخ ارز (۰۵/۰< 832/0)، می‎توان گفت در سطح اطمینان ۹۵ درصد رابطه معنادار نیست، به بیانی بین نرخ ارز و نرخ بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) بانک رابطه وجود ندارد. نتیجه حاصل از این فرضیه، خلاف نتایج الکس آبیتی و ویلیام اَزراکو (۲۰۱۲) می‎باشد.
۵-۱-۹) فرضیه نهم؛
“بین نرخ ارز و حاشیه بهره خالص (NIM) بانک رابطه وجود دارد”
آزمون فرضیهی دوم تحقیق با توجه به آماره F (05/0> 026/0) نشاندهنده معناداری کلی مدل رگرسیون برازش شده در سطح اطمینان ۹۵% است و معنادار بودن رابطهی خطی بین متغیرهای مستقل و وابسته توسط آزمون رگرسیون خطی در مجموع دادههای تجمعی پذیرفته شده است. همچنین آزمون همبستگی پیرسون نیز با سطح معناداری (۲۰۴/۰)که در مقایسه با سطح خطای ۵% (۰۵/۰< 204/0)، بیانگر معنادار نبودن در سطح اطمینان ۹۵%، و نشانگر بالا بودن میزان خطا در اندازه‎گیری در بانکهای مورد مطالعه میباشد.
همچنین با توجه به نتایج ضرایب رگرسیون برای متغیر مستقل نرخ ارز (۰۵/۰< 550/0)، می‎توان گفت در سطح اطمینان ۹۵ درصد رابطه معنادار نیست، به بیانی بین نرخ ارز و حاشیه بهره خالص (NIM)) بانک رابطه وجود ندارد. نتیجه حاصل از این فرضیه، همسو نتایج الکس آبیتی و ویلیام اَزراکو (۲۰۱۲) می‎باشد.
۵-۱-۱۰) فرضیه دهم؛
“بین تولید ناخالص داخلی و نرخ بازده داراییها (ROA) بانک رابطه وجود دارد”
آزمون فرضیهی تحقیق با توجه به آماره F (05/0> 000/0) نشاندهنده معناداری کلی مدل رگرسیون برازش شده در سطح اطمینان ۹۵% است. با توجه به مدل برازش شده می‎توان ادعا کرد، حدود ۸/۵۱% از تغییرات نرخ بازده داراییها (ROA) توسط متغیرهای مستقل توضیح داده می‎شود.
برای آزمون فرضیهی اول تحقیق، معنادار بودن رابطهی خطی بین متغیر مستقل و وابسته توسط آزمون رگرسیون خطی در مجموع دادههای تجمعی پذیرفته شد و آزمون همبستگی پیرسون نیز با سطح معناداری (۲۰۷/۰)که در مقایسه با سطح خطای ۵% (۰۵/۰< 207/0)، بیانگر معنادار نبودن در سطح اطمینان ۹۵%، در بانکهایهای مورد مطالعه میباشد. همچنین با توجه به نتایج ضرایب رگرسیون برای متغیر مستقل تولید ناخالص داخلی (۰۵/۰> 017/0)، می‎توان گفت در سطح اطمینان ۹۵ درصد رابطه معنادار است، به بیانی بین تولید ناخالص داخلی و نرخ بازده دارایی‎ها (ROA) بانک رابطه وجود دارد، یعنی با افزایش (کاهش) تولید ناخالص داخلی ، ROA بانکهای خصوصی افزایش (کاهش) می‎یابد. نتیجه حاصل از این فرضیه، همسو نتایج اَیادی و بوجلبِن (۲۰۱۲) و خلاف نتایج عاطیف و همکاران (۲۰۱۲)، صفرعلی و گوموش (۲۰۱۲) و الکس آبیتی و ویلیام اَزراکو (۲۰۱۲) می‎باشد.
همچنین نتایج آزمون نتایج رگرسیون نشان می‎دهد که، Sig ضریب ثابت و ضرایب متغیرهای مستقل کمتر از ۰۵/۰ بوده که فرض تساوی این دو ضریب با صفر نیز پذیرفته نمی‎شود و نباید آن‌ها را از معادله رگرسیون خارج کنیم از این‌رو مدل بصورت زیر بوده است:
ROA = .289 +. 420 GDP – .036 SIZE – .002 SG
ضریب مستقل تولید ناخالص داخلی برابر ۴۲۰/۰ می‎باشد؛ بدین معنی که یک واحد افزایش در تولید ناخالص داخلی منجربه ۴۲۰/۰ واحد افزایش در متغیر پاسخ (نرخ بازده دارایی‎ها) می‎شود.
۵-۱-۱۱) فرضیه یازدهم؛
“بین تولید ناخالص داخلی و نرخ بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) بانک رابطه وجود دارد”
آزمون فرضیهی دوم تحقیق با توجه به آماره F (05/0> 024/0) نشاندهنده معناداری کلی مدل رگرسیون برازش شده در سطح اطمینان ۹۵% است. با توجه به مدل برازش شده می‎توان ادعا کرد، حدود ۴/۵% از تغییرات در نرخ بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) توسط متغیرهای مستقل توضیح داده می‎شود و معنادار بودن رابطهی خطی بین متغیرهای مستقل و وابسته توسط آزمون رگرسیون خطی در مجموع دادههای تجمعی پذیرفته شده است. همچنین آزمون همبستگی پیرسون نیز با سطح معناداری (۷۱۷/۰)که در مقایسه با سطح خطای ۵% (۰۵/۰< 717/0)، بیانگر معنادار نبودن در سطح اطمینان ۹۵%، و نشانگر بالا بودن میزان خطا در اندازهگیری در بانکهایهای مورد مطالعه میباشد.
همچنین با توجه به نتایج ضرایب رگرسیون برای متغیر مستقل تولید ناخالص داخلی (۰۵/۰> 029/0)، می‎توان گفت در سطح اطمینان ۹۵ درصد رابطه معنادار است، به بیانی بین تولید ناخالص داخلی و نرخ بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) بانک رابطه وجود دارد، یعنی با افزایش (کاهش) تولید ناخالص داخلی، ROE بانکهای خصوصی افزایش (کاهش) می‎یابد. نتیجه حاصل از این فرضیه، همسو نتایج اَیادی و بوجلبِن (۲۰۱۲) و خلاف نتیجه عاطیف و همکاران (۲۰۱۲)، صفرعلی و گوموش (۲۰۱۲) و الکس آبیتی و ویلیام اَزراکو (۲۰۱۲) می‎باشد.
همچنین نتایج آزمون نتایج رگرسیون نشان می‎دهد که، Sig ضریب ثابت و ضریب متغیرهای مستقل کمتر از ۰۵/۰ بوده که فرض تساوی این دو ضریب با صفر نیز پذیرفته نمی‎شود و نباید آن‌ها را از معادله رگرسیون خارج کنیم از این‌رو مدل بصورت زیر بوده است:
ROE = -1.189 +.220 GDP + .197 SIZE + .208 SG
ضریب مستقل تولید ناخالص داخلی برابر ۲۲۰/۰ می‎باشد؛ بدین معنی که یک واحد افزایش در تولید ناخالص داخلی منجر به ۲۲۰/۰ واحد افزایش در متغیر پاسخ (نرخ بازده حقوق صاحبان سهام) می‎شود.
۵-۱-۱۲) فرضیه دوازدهم؛
” بین تولید ناخالص داخلی و حاشیه بهره خالص (NIM) بانک رابطه وجود دارد”
آزمون فرضیهی سوم تحقیق با توجه به آماره F نشاندهنده معناداری کلی مدل رگرسیون برازش شده در سطح اطمینان ۹۵% است. با توجه به مدل برازش شده می‎توان ادعا کرد، حدود ۶/۳۳% از تغییرات در حاشیه بهره خالص (NIM) توسط متغیرهای مستقل توضیح داده می‎شود و معنادار بودن رابطهی خطی بین متغیرهای مستقل و وابسته توسط آزمون رگرسیون خطی در مجموع دادههای تجمعی پذیرفته شده است. همچنین آزمون همبستگی پیرسون نیز با سطح معناداری (۳۳۸/۰)که در مقایسه با سطح خطای ۵% (۰۵/۰< 338/0)، بیانگر معنادار نبودن در سطح اطمینان ۹۵%، و نشانگر بالا بودن میزان خطا در اندازهگیری در بانکهایهای مورد مطالعه میباشد.
همچنین با توجه به نتایج ضرایب رگرسیون برای متغیر مستقل تولید ناخالص داخلی (۰۵/۰> 002/0)، می‎توان گفت در سطح اطمینان ۹۵ درصد رابطه معنادار است، به بیانی بین تولید ناخالص داخلی و حاشیه بهره خالص (NIM) بانک رابطه وجود دارد یعنی با افزایش (کاهش) تولید ناخالص داخلی، NIM بانکهای خصوصی کاهش (افزایش) می‎یابد. نتیجه حاصل از این فرضیه، همسو نتایج اَیادی و بوجلبِن (۲۰۱۲) و خلاف نتیجه عاطیف و همکاران (۲۰۱۲)، صفرعلی و گوموش (۲۰۱۲) و الکس آبیتی و ویلیام اَزراکو (۲۰۱۲) می‎باشد.
همچنین نتایج آزمون رگرسیون در جدول ضرایب رگرسیون، Sig ضریب ثابت و ضریب متغیرهای مستقل کمتر از ۰۵/۰ بوده که فرض تساوی این دو ضریب با صفر نیز پذیرفته نمی‎شود و نباید آن‌ها را از معادله رگرسیون خارج کنیم از این‌رو مدل بصورت زیر بوده است:
NIM = 1.534 -. 170 GDP – .103 SIZE -.041 SG
ضریب مستقل نسبت بدهی به کل دارایی‎ها برابر ۱۷۰/۰- می‎باشد؛ بدین معنی که یک واحد افزایش در تولید ناخالص داخلی منجر به ۱۷۰/۰ واحد کاهش در متغیر پاسخ (حاشیه بهره خالص) می‎شود.
۵-۳) نتیجه گیری و پیشنهادات
با توجه به اهمیت نقش بورس اوراق بهادار در اقتصاد کشور می‎توان سرمایه‎گذاران را از مهمترین متغیرهای تعیین کننده سرنوشت بلندمدت اقتصاد دانست، بنابراین برای فراهم کردن بستری مناسب برای جذب و حضور گسترده این طیف وسیع و جلب اعتماد آن ها، نیازمند ابزارها، معیارها و اطلاعات متنوع هستند.در واقع هدف سرمایه‎گذاران از سرمایه‎گذاری تصمیم‎گیری سرمایه‎گذاران بر مبنای ریسک و بازده است.
متغیرهای کلان اقتصادی (ریسک سیستماتیک) بر عملکرد بانکها تأثیرگذارند و باید توجه داشت که بانکها نسبت به اعلام رخدادهای کلان اقتصادی از سایر بازارها نظیر تغییرات قیمت طلا در بازار کالا، نرخ‎های بهره و سود اوراق مشارکت در بازار پول یا تغییرات نرخ تورم به عنوان متغیر پولی و اقتصادی بااهمیت، حساس هستند. هر رویداد قابل توجه می‎تواند بر عملکرد بانکها تأثیرگذار باشد در حالی‎که نتایج تحقیق حاضر بیانگر آنست که از بین سه فاکتور اقتصادی تمامی آنها بر عملکرد بانکهای خصوصی تأثیرگذار نبوده‎اند. با توجه به اهمیت سرمایه‎گذاری در بازارهای پول و سرمایه، مهم ترین ابزارها جهت فراهم کردن بستر مناسب برای جذب و حضور سرمایه‌گذاران، شناخت حساسیت سودآوری بانکها است.بررسی ارتباط عوامل موثر اقتصاد کلان بر سودآوری بانکها که به عنوان معیارهای با اهمیت برای استفاده‎کنندگان می‎باشد می‎تواند کمک قابل ملاحظه‎ای در تصمیم‎گیری‎های مالی سرمایه‎گذاران نماید. از اینرو هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر ساختار مالی و متغیرهای اقتصاد کلان بر سودآوری بانک‎های خصوصی بوده که، ساختار تأمین مالی همانطور که پیش از این بیان شد بیانگر مقدار بدهی‎ای است که در عملیات بانکها مورد نیاز می‎باشد و به نوع جذب سپرده‎ها از سوی بانکها بستگی دارد. در ادامه به بررسی نتایج تحقیق حاضر در قالب پیشنهادات مدیریتی به تفکیک فرضیات تحقیق می‎پردازیم.
۵-۳-۱- پیشنهادات مبتنی بر فرضیات اول، دوم و سوم
از آنجایی‎که بدهی بالا شرکت به منزله جسورانه بودن شرکت و منجربه افزایش بازدهی می‎گردد، نتایج تحقیق نشان داده است که تغییر ساختار مالی بر نرخ بازده دارایی‎ها اثر مثبت و بر نرخ بازده حقوق صاحبان سهام و حاشیه بهره خالص اثر منفی داشته است. یعنی اینکه نوع جذب سپرده‎ها در قیاس با مخارج درآمدی منجر به کاهش حاشیه بهره خالص شده است و یکی از دلایل ممکن است عدم رعایت مدیریت بدهیها و دارییها در سیستم بانکی جهت اعطای تسهیلات و جذب سپرده ها بوده باشد. همچنین انتظار می‎رود شرکتهای بانکی با اهرم بالا با توجه به رقابت نامناسب و آسیب‎پذیری بواسطه هزینه قرض‎گیری بالا، در نرخ تورم بالا آسیب‎پذیرند، با توجه به تورم بالا در اقتصاد ما یکی از دلایل می‎تواند به اثر غیر مستقیم تورم بر بدهی و بدهی بر سودآوری باشد. در حالیکه تورم بطور مستقیم هیچ‎گونه تأثیری بر سودآوری نداشته است که به دلایلی احتمالی آن نیز می‎پردازیم. از طرفی بدهی‎های بالا ممکن است منجربه نقض مهارتهای مدیریت امور بانک گردد و چه بسا در این تحقیق نشان داده شده که بدهی بالا رابطه معکوسی با معیارهای سودآوری ROE و NIM داشته است. یعنی بدهی بالا در شرایط تورمی ممکن است منجربه ناکارآمدی و سودآوری پایین بانکهاگردد. از اینرو مبتنی بر نتایج آزمون‎های اول، دوم و سوم، پیشنهاد می‎گردد که بانکها جهت تصمیمات بهینه ساختار سرمایه از طریق جذب سپرده ها و میزان تأثیرگذاری نوع سپرده‎های جذب شده بر عملکرد بانکها، از محتوای اطلاعاتی معیارهای ROA، ROE و NIM بهره جویند.
۵-۳-۲- پیشنهادات مبتنی بر فرضیات چهارم، پنجم و ششم